نمایش مبدأ برای عين الحياة (ترجمه میلانی)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR19242J1.jpg
| عنوان =‏عین الحياة
| عنوان‌های دیگر =
| پدیدآوران = 
[[میلانی، هاشم]] (مترجم و محقق)

[[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی]] (نویسنده)
| زبان =عربی
| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏142‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏3‎‏ع‎‏9
| موضوع =
احادیث اخلاقی - قرن 12ق.

احادیث شیعه - قرن 12ق.

اخلاق اسلامی

محمد(ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - اندرز نامه‌ها

محمد(ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - کلمات قصار
| ناشر = 
جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامي
| مکان نشر =قم - ایران
| سال نشر = 1431 ق 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE19242AUTOMATIONCODE
| چاپ =3
| شابک =978-964-470-271-6
| تعداد جلد =2
| کتابخانۀ دیجیتال نور =19242
| کتابخوان همراه نور =19242
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
 
'''عين الحياة'''، اثر علامه [[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی|محمدباقر مجلسى]] (اصفهان، 1037-1110ق، همان جا) است كه آن را جناب آقاى سيد هاشم ميلانى، از زبان فارسى به عربى در دو جلد ترجمه و منتشر كرده است. در مورد ترجمه مذكور چند نكته گفتنى است:

#اثر حاضر، يك زبانه است و فقط ترجمه عربى است و متن فارسى را به‌همراه ندارد.
#مترجم محترم، ترجمه‌اش را در تاريخ شنبه، هشتم جمادى‌الثاني 1415 به پايان رسانده و از تلاش جناب آقاى سيد محمد قپانچى در تصحيح اثر حاضر تشكر كرده است<ref>متن كتاب، ج2، ص460</ref>
#براى آشنا شدن با چگونگى ترجمه در اثر حاضر و سهولت مقابله آن با متن اصلى، مطلبى از نویسنده همراه با ترجمه آن در اينجا ذكر مى‌شود: نویسنده چنين نوشته است:
#: «فصل هفتم، در بيان اذكارى است كه در هنگام خواب بايد خواند: بدان كه مستحب است در هنگام خوابيدن با وضو باشد و به جانب راست بخوابد رو به قبله و سوره‌ها و آياتى كه در باب فضائل قرآن مذكور شد، بخواند و بهترين اذكار در اين وقت، تسبيح حضرت فاطمه زهرا(ع) است. چنان‌كه به سند معتبر از حضرت [[امام جعفر صادق(ع)]] منقول است: چون آدمى شب در جاى خواب خود مى‌خوابد، ملك بزرگوارى و شيطان متمردى به‌سوى او مبادرت مى‌نمايند، پس ملك به او مى‌گويد: روز خود را ختم كن به خير و شب خود را افتتاح كن به خير و شيطان به او مى‌گويد: روز خود را ختم كن به گناه و شب خود را افتتاح كن به گناه؛ پس اگر اطاعت ملك كرد و تسبيح حضرت فاطمه(ع) را در وقت خواب خواند، ملك آن شيطان را مى‌زند و از او دور مى‌كند و او را محافظت و نگاهبانى مى‌كند تا بيدار شود؛ پس باز شيطان مى‌آيد و او را امر مى‌كند كه ختم شب و افتتاح روز به گناه بكند و ملك او را به خير امر مى‌كند؛ پس اگر اطاعت ملك كرد و تسبيح حضرت فاطمه(ع) را خواند، آن ملك، شيطان را از او دور مى‌كند و حق تعالى عبادت تمام آن شب را در نامه عملش مى‌نويسد»<ref>عين الحيات، ج2، ص505-506</ref>
#:مترجم، آن را چنين ترجمه كرده است:
#: «الفصل السابع في ما يقرأ عند النوم: اعلم أنّه يستحب أن يكون الإنسان حين النوم متوضّأ و أن ينام على جهة اليمين و إلى القبلة و أن يقرأ السور و الآيات التي ذكرت في باب فضائل القرآن و أحسن الأذكار، تسبيح الزهراء(ع). روي بسند معتبر عن أبي‌عبداللّه(ع)أنّه قال: إذا آوى أحدكم إلى فراشه ابتدره ملك كريم و شيطان مريد؛ فيقول له الملك: اختم يومك بخير و افتح ليلك بخير و يقول له الشيطان: اختم يومك بإثم و افتح ليلك بإثم. قال: فإن أطاع الملك الكريم و ختم يومه بذكر اللّه و فتح ليله بذكر اللّه اذا أخذ مضجعه و كبّر اللّه أربعا و ثلاثين مرّة، و سبّح اللّه ثلاثا و ثلاثين مرّة و حمد اللّه ثلاثا و ثلاثين مرّة، زجر الملك الشيطان عنه فتنحى و كلأه الملك حتى ينتبه من رقدته. فاذا انتبه ابتدر شيطانه فقال له مثل مقالته قبل أن يرقد و يقول له الملك مثل ما قال له قبل أن يرقد؛ فإن ذكر اللّه عزّ و جلّ العبدبمثل ما ذكره أوّلا، طرد الملك شيطانه عنه فتنحّى و كتب اللّه عزّ و جلّ له بذلك قنوت ليلة<ref>متن كتاب، ج2، ص453</ref>همان‌طوركه ملاحظه مى‌شود ترجمه مذكور، درست و مطابق با متن اصلى است و نقصى در آن ديده نشد.
#هرچند بررسى تفصيلى اين ترجمه، در مواردى كه مترجم به ترجمه مطالب پرداخته، از نظر مطابقت با متن فارسى، كارى مشكل و تخصصى است و فرصت فراوانى مى‌طلبد، ولكن با بررسى اجمالى اين اثر، مشخص شد كه مترجم محترم در برگردان مطالب، به موفقيت دست يافته و اشكالى در آن مشاهده نشد.
#اثر حاضر، مستند است و از روش پاورقى‌نويسى در آن استفاده شده است. در اين پاورقى‌ها در اكثر موارد، منبع روايات با ذكر نام كتاب و شماره جلد و صفحه مورد نظر بيان شده است<ref>مثلاً ر.ک: همان، ج1، ص59، پاورقى1 و 2 و...</ref>و گاهى توضيحى كتاب‌شناختى درباره آثار نویسنده مطرح كرده است<ref>مثلاً ر.ک: همان، ج1، ص132، پاورقى1 و...</ref>
#مترجم محترم، روايات مطرح و ترجمه‌شده به فارسى را از منبع اصلى نقل كرده و به ترجمه مجدد از فارسى به عربى نپرداخته است و به همين جهت گاه اختلاف موجود بين متن فارسى و متن عربى روايات را يادآور شده است؛ به‌طور مثال، در متن فارسى چنين آمده: «و به سند معتبر از [[امام جعفر صادق(ع)|حضرت صادق(ع)]] منقول است: هركه دو ركعت نماز بگذارد و در هر ركعتى بعد از حمد شصت مرتبه «قل هو اللّه أحد» بخواند، چون فارغ شود گناهانش آمرزيده شده باشد»<ref>عين الحيات، ج2، ص511</ref>و مترجم در ترجمه، كلمه‌اى را كه در متن فارسى نيست، ولى در متن روايت هست، در داخل كروشه ذكر كرده و چنين آورده است: «و روي بسند معتبر عن أبي‌عبداللّه(ع)أنّه قال: من صلّى ركعتين [خفيفتين] بقل هو اللّه أحد في كلّ ركعة ستين مرّة، انفتل و ليس بينه و بين اللّه ذنب» و در پاورقى نوشته است كه اين كلمه [خفيفتين] - يعنى آسان و سبک - در متن فارسى موجود نيست<ref>ر.ک: متن كتاب، ج2، ص459، پاورقى3</ref>و گاه نویسنده تصريح كرده كه: «... اين مضمون از حضرت صاحب‌الامر منقول است در ضمن حديثى كه بر فوايد بسيار مشتمل است؛ لهذا اكثر آن را ايراد مى‌نماييم...»<ref>عين الحيات، ج1، ص165</ref>، ولى مترجم تأكيد كرده كه ما براى فايده بيشتر همه روايت را آورديم و آنچه نویسنده نياورده را در بين دو كروشه قرار داده‌ايم<ref>متن كتاب، ج1، ص146، پاورقى1</ref>
#گاهى نویسنده توضيحى آورده كه در متن اصلى روايت نيست و مترجم توضيح يا افزوده نویسنده را در درون كروشه قرار داده و به عربى ترجمه كرده و بعد يادآور شده است كه: «ليست هذه الزيادة من الرواية و الظاهر أنّها إضافة من المؤلف (قدس‌سره)»؛ «اين زيادى، از روايت نيست و ظاهراً از نویسنده (قد) است»<ref>همان، ج1، ص104، پاورقى2</ref>