نمایش مبدأ برای علل الحدیث (بهبودی)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR116523J1.jpg
| عنوان = علل الحدیث
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[بهبودی، محمدباقر]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =   110/3 BP 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = سنا
| مکان نشر = ایران - تهران
| سال نشر = 1378ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE116523AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 964-6126-24-3
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 116523
| کتابخوان همراه نور = 116523
| کد پدیدآور = 884
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''علل الحدیث''' اثر [[بهبودی، محمدباقر|محمدباقر بهبودی]](۱۳۰۷- ۱۳۹۳)، که به وارسی احادیث مشکل‌دار و آسیب‌های مخفی، از حیث متن و سند، پرداخته است.

[[بهبودی، محمدباقر|بهبودی]]، هر آنچه را سبب عدم‌پذیرش روایات می‌شود، به‌عنوان آسیب حدیثی لحاظ‌ کرده است. مهم‌ترین روش وی‌ در‌ نقد سندی و متنی، بررسی و مقایسه روایات با یکدیگر است. ایشان با این روش، به وجود برخی آسیب‌های سندی از جمله: ارسال، انقطاع، اعضال، تعلیق، تحریف و تصحیف، تخلیط در سند و برخی‌ آسیب‌های‌ متنی از قبیل: تصحیف و تحریف، اسقاط و ادراج در متون، تخلیط متن و سند، تعریض و... تصریح داشته است<ref>ر.ک: مرادیان، فروغ و دیگران، ص177</ref>.

به‌منظور آشنایی بیشتر، به برخی از‌ مهم‌ترین‌ آسیب‌های مذکور در کتاب، اشاره می‌شود:
# ارسال: [[بهبودی، محمدباقر|بهبودی]] فصلی را مختص «حدیث مرسل» قرار داده است و با ذکر‌ نمونه‌ احادیثی که‌ به دلیل وجود برخی عبارات؛ همانند: «عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ»، «عَنْ رَجُلٍ»، «عَمَّنْ أَخْبَرَهُ» و... که دال بر نامعلوم‌ بودن عنوان راوی است، با روش مقایسه اسناد احادیث با همان‌ کتاب‌ و یا‌ دیگر کتب حدیث، عنوان مجهول راوی را مشخص نموده و به این نتیجه رسیده که در برخی احادیث ارسال خفی وجود دارد؛ لذا حکم به ارسال آن روایات نموده است<ref>همان، ص180</ref>.

# تعلیق: در‌ فصلی دیگر، روایاتی که به آسیب «تعلیق» دچار شده‌اند ذکر گردیده است. مؤلف‌ در‌ تشخیص «تعلیق» سند، بیشتر از روش مقایسه میان اسانید کتب حدیثی، استفاده کرده است<ref>همان، ص183</ref>.
# انقطاع یا قطع: [[بهبودی، محمدباقر|بهبودی]]، مراد‌ از‌ انقطاع سند را، حذف نام یک‌ راوی از وسط سند‌، ذکر‌ کرده است. او‌ با روش مقایسه اسناد دو روایت کافی، به انقطاع در سند روایت اول‌ از‌ کافی، به دلیل افتادگی نام‌ راوی‌ «أَبِّوسَعِّیدٍ‌ الْمُکَارِّی» در میان‌ «َأِّبوبَصِّیرٍ‌» و «َأِّبوأَیُّوبَ الْخَزَّاز» اذعان داشته‌ است‌: «عَلِّیُّ‌بْنُ‌إِّبْرَاهِّیمَ عَنْ أَبِّیهِّ عَنِّ ابْنِّ أِّبی‌عُمَیْرٍ عَنْ َأِّبی أَیُّوبَ الْخَزَّازِّ عَنْ َأِّبی‌بَصِّیرٍ عَنْ َأِّبی‌ عَبْدِّاللَّهِّ‌(ع)...» و«عَلِّیٌّ عَنْ أَبِّیهِّ‌ عَنِّ‌ ابْنِّ‌أِّبی‌عُمَیْرٍ عَنْ‌ َأِّبی‌أَیُّوبَ‌الْخَزَّازِّ‌ عَنْ‌ «أَبی‌سَعِّیدٍ الْمکَارِّی» عَنْ َأِّبی‌بَصِّیرٍ‌ عَنْ أَبِّی عَبْدِّاللَّهِّ(ع)...»<ref>همان، ص184</ref>.
# اعضال: معضل، حدیثی است که از سند آن دو راوی‌ یا بیشتر حذف شده باشد. بهبودی نیز مانند سایر علمای درایه، حذف دو‌ راوی از وسط سند‌ را‌ «اعضال سند» دانسته است<ref>همان، ص185</ref>.
# تخلیط سند: با بررسی مثال‌های ارائه شده از سوی [[بهبودی، محمدباقر|بهبودی]]، روشن‌ می‌شود که‌ مراد از «تخلیط» در نگاه ایشان، اشتباه راوی و یا نسخه‌نویس در سند است که‌ نام‌ راویی‌ را که در سلسله سند نیست، داخل در سند می‌کند<ref>همان، ص186</ref>.
# تصحیف و تحریف در سند: یکی دیگر از آسیب‌های سندی احادیث، «تصحیف» و «تحریف» است. [[بهبودی، محمدباقر|بهبودی]] در‌ تبیین‌ این دو اصطلاح، توضیحی، بیان نکرده است و فقط به بررسی نمونه روایاتی اکتفا می‌کند که از دیدگاه ایشان، به این آسیب دچار شده‌اند<ref>همان، ص188</ref>.