نمایش مبدأ برای طرب المجالس

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR108143J1.jpg
| عنوان = طرب المجالس
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[امیرحسینی هروی، حسین بن عالم]] (نويسنده)
[[م‍ج‍ت‍ه‍دزاده‌، ع‍ل‍ی‌ رض‍ا]] (مصحح)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =BP۲۴۷/۵/ح۵ط۴     
| موضوع =اخلاق اسلامی - نثر فارسی - قرن 7ق. - شعر فارسی - قرن 7ق.
|ناشر 
| ناشر = کتابفروشی باستان
| مکان نشر = ایران - مشهد مقدس
| سال نشر = 13سده
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE108143AUTOMATIONCODE
| چاپ = 0
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 108143
| کتابخوان همراه نور = 108143
| کد پدیدآور = 79918
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''طرب المجالس'''، اثر [[امیرحسینی هروی، حسین بن عالم|حسین بن عالم بن امیرحسینی هروی]] (641 تا 646-717 تا 777ق)، اثری اخلاقی و تعلیمی و یکی از آثار نثر فارسی است که به اهتمام [[م‍ج‍ت‍ه‍دزاده‌، ع‍ل‍ی‌ رض‍ا|سید علیرضا مجتهدزاده]]، منتشر شده است.

موضوع کتاب، اخلاق، حکم و مواعظ‌ است‌ و در پنج قسم و پنجاه‌وپنج فصل تدوین شده است: قسم اول در بیان‌ خلق‌ و امر، قسم دوم در اصناف‌ ذریه‌، قسم‌ سوم در فضیلت‌ و شرف‌ انسان بر جمیع حیوانات‌، قسم‌ چهارم در بیان اخلاق حمیده و قسم پنجم در اوصاف ذمیمه<ref>ر.ک: محمودی، مریم؛ الیاسی، رضا، ص60</ref>.

قسم سوم این کتاب‌، ترجمه‌ و تهذیب رساله بیست‌ویکم از رسائل‌ «اخوان‌الصفا» است. این‌ قسم‌، در‌ قالب چهارده فصل برتری‌ و شرف انسان را بر همه حیوانات بیان می‌کند. در هریک از فصل‌ها، مناظره یکی‌ از‌ حیوانات با حکیمی از دیاری بیان‌ شده‌ است‌. حیوانات‌ برای‌ شکایت و دادخواهی از‌ بنی‌‌آدم به نزد ملک جنیان، سلیمان نبی، می‌روند؛ در هر فصل، رسته‌ای از حیوانات، رسول‌ و فرستاده‌ خود‌ را برای مناظره و دادخواهی به مقابله حکیمی‌ از‌ انسان‌‌ها‌ می‌فرستند‌ که‌ هریک نماینده سرزمینی هستند. مجلس این دادخواهی و داوری نزد ملک جنیان برقرار می‌شود و رسولان هر رسته و دسته از حیوانات برای طرح شکایت خود و حکیمان هر سرزمین برای‌ پاسخگویی و همچنین مناظره با آنان، در محکمه ملک جنیان حاضر می‌شوند<ref>ر.ک: همان</ref>.

در طول داستان، حکیمان سرزمین‌های حجاز، شام، ترک، روم، عراق، هند، خراسان، هرکدام به‌ترتیب با‌ رسولان‌ و فرستادگان حیوانات (شتر، مورچه، روباه، عنکبوت، کشف، طاووس، همای) به مجادله و مناظره می‌پردازند و در پایان هرکدام از آنها، به‌جز حکیم خراسان، در این مناظره و جدل مغلوب دلایل و برهان‌‌های‌ حیوان مقابل خود می‌شوند و می‌پذیرند که بنی‌آدم شایستگی سروری و برتری بر حیوانات را ندارد؛ به همین سبب باید از ظلم بر سایر موجودات‌ و حیوانات‌ دست بردارد و همانند سایر حیوانات‌ باشد‌. در این میان، تنها حکیم خراسان بر طرف مناظره خود، همای، پیروز می‌شود و حیوانات‌ را‌ مطیع سخنان و دلایل منطقی و بی‌چون‌وچرای خود می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص60-61</ref>.