نمایش مبدأ برای شعائر العرفان في ألواح الکتمان

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR23375J1.jpg
| عنوان = شعائر العرفان في ألواح الکتمان
| عنوان‌های دیگر = بیت السادة الوفائیة بالدیار المصریة
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[وفا، محمد بن محمد]] (نويسنده)
[[بکری، محمد توفیق]] (نویسنده)
[[مزیدی، احمد فرید]] (محقق)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =   ‎‏/‎‏و‎‏7‎‏ و65 293/9 BP 
| موضوع =عرفان
|ناشر 
| ناشر = دار الکتب العلمية
| مکان نشر = لبنان - بیروت
| سال نشر = 1427ق - 2006م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE23375AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = -
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 23375
| کتابخوان همراه نور = 23375
| کد پدیدآور = 3763
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''شعائر العرفان في ألواح الكتمان'''، تألیف [[وفا، محمد بن محمد|محمد بن محمد وفا]] (متوفی 765ق)، مشهور به [[وفا، محمد بن محمد|سید محمد وفا شاذلی]] از بزرگان فرقه صوفیه شاذلیه است. نویسنده شعائر و اسرار وفائیه را در ضمن یک‌صد و شش شعیره به رشته تحریر درآورده است. کتاب با تحقیق [[مزیدی، احمد فرید|احمد فرید مزیدی]] منتشر شده است.

در ابتدای کتاب نوشته‌ای با عنوان «بيت السادة الوفائية بالديار المصرية»، تألیف [[سید محمد توفیق بکری]] (متوفی 1351ق) ارائه شده است.

محقق اثر، در مقدمه‌ای کوتاه، به معرفی [[وفا، محمد بن محمد|محمد وفا]] پرداخته است. به گفته وی «له لسان غريب في علوم القوم». از این عبارت مشخص می‌شود که وفا مباحث صوفیه را به زبانی مغلق و دشوار بیان می‌کرده است. او سپس توضیح می‌دهد که آثار منظوم و منثور وی به رمز و اشاره نوشته شده و تنها افراد خاص و کمّلین بر فهم آن غالب آمده‌اند<ref>ر.ک: تصدیر، ص3-4</ref>.‏

«بيت السادة الوفائية بالديار المصرية»، مشتمل بر سه باب است:

باب اول، در انساب سادات وفائیه است که [[مرتضی زبیدی، محمد|سید مرتضی حسینی زبیدی]] شارح [[تاج العروس من جواهر القاموس|قاموس]] در این‌باره می‌گوید: بدان سادات وفائیه به‌خاطر جدشان سیدی محمد وفا به وفائیه معروف شده‌اند. مساکن اصلی ایشان تونس و صفاقس و اطراف آن بوده است. اولین نماینده و فرستاده فرقه وفاییه به دیار مصر محمد نجم بوده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص8</ref>‏.

باب دوم، در تراجم و شرح ‌حال سادات مذکور است. سید احمد عبدالخالق السادات، اولین شخصیت از وفاییه است که شرح ‌حالش ذکر شده است. وی در سال 1263ق، در قاهره متولد شده است<ref>ر.ک: همان، ص9-10</ref>.‏ سید محمد ابی‌الانوار، ابی‌الامداد بن وفا، محمد ابی‌الاشراق بن وفا و... از دیگر شخصیت‌های ذکرشده در این باب است.

باب سوم، در ذکر نهادهای سادات وفائیه از وظایف، زوایا و مواسم و مانند آن است. نویسنده در ابتدای این باب تذکر داده که طریقه وفائیه، شعبه‌ای از شاذلیه است. وظیفه «سجادیه» از جمله وظایف مهم و نهادهای اصلی این فرقه است که در دیار مصر از گذشته دور بوده است<ref>ر.ک: همان، ص47</ref>‏.

در ادامه، اسامی 22 خلیفه سادات وفائیه ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص48-49</ref>‏. پس از آن در ضمن یک فصل، دو زاویه رباط و کبری معرفی شده است. مولد شعبان و لیالی شب‌های رمضان از جمله موسم‌ها و اعیاد فرقه وفائیه بوده است که در آن خیرات و مبرات و صدقات فراوان انفاق می‌کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص56</ref>‏.

«شعائر العرفان في ألواح الكتمان»، مشتمل بر 106 شعیره است. نویسنده در هر شعیره، مطالبی عرفانی را با زبانی بسیار رمزآلود که به قول شیخ شعرانی، «اکثر علما معنی مقصود از آن را درنمی‌یابند، بلکه آن مطالب ویژه کسانی است که همراه با گوینده به حضرت قدس درآمده‌اند؛ چراکه زبان او زبان قدسی است و جز فرشتگان و انسان‌هایی که به مرحله تجرد رسیده‌اند و اهل کشف، آن را نمی‌فهمند<ref>ر.ک: تصدیر، ص3-4</ref>؛ مثلا نویسنده ‏
در شعیره اول، که واژگان و اصطلاحات متعدد، همچون: الخیر، شهود، العبودیه، الاتحاد و... را به‌صورت موجز معنا می‌کند، می‌نویسد: «توبه: بازگشت تو از تو به‌سوی تو است.
اوبه: بازگشت تو به‌سوی تو است»<ref>ر.ک: همان، ص89</ref>‏.

در آخرین عشیره، می‌نویسد: «عالم به دو قسم منقسم می‌شود: عالم ارواح و اجسام و سپس به چهار شاخه ارواح نبوی، ارواح ملکی، ارواح جانی و صور آدمی متفرع می‌گردد»<ref>ر.ک: همان، ص184-189</ref>.‏