نمایش مبدأ برای شرح منظومة الألغاز النحوية

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR70686J1.jpg
| عنوان = شرح منظومة الألغاز النحوية
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ع‍ص‍ام‌ال‍دی‍ن‌ اس‍ف‍رای‍ن‍ی‌، اب‍راه‍ی‍م‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د]] (نويسنده)
[[بواب، علی حسین]] (محقق)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =  
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = مکتبة الثقافة الدينية
| مکان نشر = مصر - قاهره
| سال نشر = 1419ق - 2000م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE70686AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 977-5250-57-9
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 70686
| کتابخوان همراه نور = 70686
| کد پدیدآور = 7750
| پس از = 
| پیش از = 
}}

'''شرح منظومة الألغاز النحوية'''، اثر [[ابن عربشاه، ابراهیم بن محمد|عصام‌الدین ابراهیم بن محمد اسفراینی]]، شرحی است که خود نویسنده بر منظومه خویش نوشته و با تحقیق [[بواب، علی حسین|حسین بواب]] منتشر شده است.

فن «معماهای نحوی»، یکی از فنونی است که علما، پیرامون آن، تألیفاتی را صورت داده‌اند. این معماها که به الغاز معروفند، بر دو نوعند:
# نوع اول: ابیاتی از اشعار که بر غیر روش معمول آشنا سروده شده و نیاز به توضیح و تفسیر دارند و علما مانند این اشعار را در کتب خود، جمع‌آوری کرده‌اند، مانند کتاب «الإفصاح» فارقی، که از جمله اشعاری که در آن آمده عبارت است از:

{{شعر}}
{{ب|''أتانا عبيدالله في أرض قومنا''|2=''و لم يأتنا ذاك الكذوب الموبخا''}}
{{پایان شعر}}

«أتانا»، مثنای «أتان» است و نصب «موبخ»، بنا بر ذم می‌باشد.
# معماهایی که به نثر یا شعر نوشته شده و نیاز به تفسیر و پاسخ دارند و بزرگانی مانند [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]] و [[سخاوی (ابهام‌زدایی)|سخاوی]]، تألیفاتی در این زمینه دارند و اثر حاضر نیز از جمله آنها می‌باشد<ref>ر.ک: مقدمه، ص4</ref>.

این اثر، ارجوزه‌ای است در چهل بیت که خود مؤلف، اقدام به شرح آن نموده است. این ابیات که با مقدمه آغاز و با خاتمه پایان یافته، دربردارنده چهل‌ونه معما می‌باشد؛ به‌گونه‌ای که بیت شانزدهم و بیست‌وچهارم، دارای سه معما و هریک از ابیات چهارم، دوازدهم، چهاردهم، هفدهم، هجدهم، نوزدهم و سی‌ودوم، دارای دو معما بوده و مابقی ابیات، هرکدام یک معما را در خود جای داده است<ref>ر.ک: همان، ص5</ref>.

معماهای مطرح‌شده در کتاب، حول تحقیق و پرس‌وجو پیرامون یک موضوع و مسئله نحوی غیر مشهور یا چیزی که برخلاف آن توافق شده و یا یک شاهد نادر، شکل گرفته و مؤلف به شرح ابیات و حل معماها و بیان معنا و مفهومی که هر بیت، متضمن آن می‌باشد، پرداخته و مفاد هر سطر را روشن کرده و مسائل و مطالب را به منابع آنها نسبت داده و برای هریک، ادله و شواهدی را ذکر نموده است<ref>ر.ک: همان</ref>.