نمایش مبدأ برای شرح فارسی الأسفار الأربعة

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر = NUR14488J1.jpg
| عنوان = ‏شرح فارسی الأسفار الأربعة
| عنوان‌های دیگر =  شرح الحکمه المتعاليه في الاسفار الاربعه
| پدیدآوران = 
[[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم]] (نويسنده)
[[حسن زاده آملی، حسن]] (شارح)

[[نائیجی، محمدحسین]] (مصحح)

| زبان = فارسی - عربی
| کد کنگره = ‏‎‏/‎‏ح‎‏5‎‏ش‎‏4‎‏ 1083 BBR‎‏ 
| موضوع = حکمت متعاليه، فلسفه اسلامى - متون قدیمی تا قرن 14، صدر الدين شيرازي، محمد بن ابراهيم، الحکمه المتعاليه في الاسفار الاربعه - نقد و تفسير 

| ناشر = بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم) 

| مکان نشر = ايران - قم
| سال نشر = 1387، 1389، 1392ش

| کد اتوماسیون = AUTOMATIONCODE14488AUTOMATIONCODE
| چاپ = 
| شابک = 978-964-09-0082-6 
| تعداد جلد = 3
| کتابخانۀ دیجیتال نور =14488
| کد پدیدآور = 698، 783، 876
| پس از = 
| پیش از = 
}} 
{{کاربردهای دیگر|اسفار (ابهام‌زدایی)}}
 
'''شرح فارسی الأسفار الأربعة'''، تقریر دروس [[حسن‌زاده آملی، حسن|علامه حسن حسن‌زاده آملی]] در شرح کتاب «الأسفار الأربعة» [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالدین محمد شیرازی]]، به کوشش [[نائیجی، محمدحسین|محمدحسین نائیجی]] است. این تقریرات سه جلدی به زبان فارسی است و اصل کتاب اسفار به زبان عربی. مقرر در مقدمه‌اش درباره این کتاب چنین می‌نویسد: «این اثر که اینک پیش رو دارید، جلد اول از مجموعه شرح و تفسیر کتاب گران‏سنگ اسفار، تا اواسط جلد سوم آن است که مؤسسه بوستان کتاب منتشر می‌نماید و با تأسف باید بگویم که به دلیل بیمارى استاد، درس‏هاى مزبور، ناتمام ماند»<ref>ر.ک: مقدمه مقرر، ص30</ref>.

[[حسن‌زاده آملی، حسن|علامه حسن‌زاده]] در ابتدای مقدمه خودش بر کتاب پس از ثنای الهی می‌نویسد: «در خطبه کتاب، معطل نمی‌‏شویم و از مفردات آن، مثل اسم اللّه و رحمن و رحیم بحث نمی‌کنیم؛ زیرا در خود کتاب می‌آید. مقدمه کتاب را براى تصحیح کتاب و نیز براى نصایح جناب [[آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین|آخوند‎]] و اطلاع از اوضاع زمان او می‌‏خوانیم و اشارات آن‏ را بیان می‌نماییم»<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص31</ref>.

نویسنده، از همان مقدمه، شروع به شرح محتوای مطالب [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرای شیرازی]] می‌کند. شیوه او در شرح مطالب این است که بخش یا کلماتی از عبارت مصنف به زبان عربی را ذکر می‌کند و سپس به شرح آن مطلب به زبان فارسی می‌پردازد. شرحی که بر کتاب نوشته شده، از دقت و قلم روان برخوردار است. [[نائیجی، محمدحسین|محمدحسین نائیجی]]، در ابتدای مقدمه‌ای که بر این کتاب نوشته، به تفاوت ظاهری روش‎های افلاطون و [[ارسطو]] در ارائه فلسفه و رجوع واقعی هر دو به یک طریق، نبی بودن بسیاری از حکمای یونان قدیم، حکیم بودن [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] به دلیل نگارش کتاب فصوص و [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|بوعلی]] به دلیل عباراتش در اواخر عمر و [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] با استناد به عباراتش، می‌پردازد و نهایتا نتیجه می‌گیرد که: «از راه تصفیه و تزکیه و معرفت نفس می‌توان به درجه حکمای حقیقی رسید»<ref>ر.ک: مقدمه مقرر، ص15-23</ref>.

وی سپس از معرفت نفس و طریقه کشف و شهود به‌عنوان راه رسیدن به حقایق صحبت می‌کند و به عبارات فراوانی از صدرا و دیگران استشهاد می‌کند و نتیجه می‌گیرد که: «صاحبان مکتب اشراق و مشاء و حکمت متعالیه بر این متفقند که رسیدن به امهات حقایق از راه فکر ممکن نیست، گرچه در ارائه مطالب و بیان برای مردم دیگر باید از راه و روش عقلی و قیاسات یقینی کمک گرفت»<ref>ر.ک: همان، ص23-27</ref>.

او در اواخر مقدمه‌اش می‌نویسد: «[[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] از مشارب گوناگونى در این کتاب استفاده کرده و در صدد تلفیق آنها بوده است؛ از یک طرف حقایق کشفى را که حکما و عرفا از راه کشف به آنها رسیده‏‌اند، در قالب حکمت می‌‏ریزد و طریق اشراق و عرفان نظرى را در نظر دارد و نیز شرط می‌کند که هرکس می‌‏خواهد از این حکمت بهره ببرد و به وادی‌هاى ناشناخته آن برسد، باید از اهل کشف و شهود باشد و نیز از استشهاد به آیات و روایات معلوم می‌‏شود کسانى که می‌‏خواهند به مغز آن دست یابند، آشنایى کامل با قرآن و احادیث داشته باشند.
قسم به جان خودم! که چنین ویژگی‌هایى در این زمان نادر است‏»<ref>ر.ک: همان، ص28</ref>.

وی سپس [[حسن‌زاده آملی، حسن|علامه حسن‌زاده]] را از کسانی می‌داند که خداوند او را در این زمان به مردم هدیه کرده است و با عبارات فراوانی شخصیت او و توانایی‌اش در ارائه مباحث را می‌ستاید<ref>ر.ک: همان، ص28-30</ref>.