نمایش مبدأ برای رگ‌شناسی

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR01745J1.jpg
| عنوان =رگ شناسی
| عنوان‌های دیگر =رساله در نبض
| پدیدآوران = 
[[ابن سینا، حسین بن عبدالله]] (نویسنده)

[[مشکوة، سید محمد]] (مقدمه‌نویس و مصحح)
| زبان =فارسی
| کد کنگره =‏BBR‎‏ ‎‏470‎‏ ‎‏1383
| موضوع =
رگ‏ها - متون قدیمی تا قرن 14

نبض - متون قدیمی تا قرن 14
| ناشر = 
دانشگاه بوعلی سينا
| مکان نشر =همدان - ایران
| سال نشر = 1383 ش 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01745AUTOMATIONCODE
| چاپ =2
| شابک =964-7874-56-1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01745
| کتابخوان همراه نور =01745
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
 
'''رگ شناسى يا معرفة النبض'''، تألیف [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]]، از مباحث مهم در دانش پزشکى است كه در حقيقت، آن يكى از راه‌هاى شناخت حالات درونى بدن و تشخيص بيمارى‌ها است.

كهن‌ترين متن موجود درباره نبض، به پزشک بزرگ يونان [[جالینوس]] منسوب است؛ هر چند مسلم است كه [[جالینوس]] يا ديگر يونانيان، مبدأ پيدايش علم نبض نبوده‌اند.

به هر حال اهميت نبض بر پژوهشگران ومحققین طب سنتى پوشيده نيست؛ از اين رو بسيارى از محققین و پزشکان به تحرير و نگارش مباحث نبض پرداخته‌اند. كهن‌ترين نگاشته موجود در زمينه نبض - چنان‌كه گفتيم - نگاشته‌اى از [[جالینوس]] با نام تعليم النبض است كه توسط حنين بن اسحاق، به عربى ترجمه شده است. پس از اين دوران، اطباى مسلمان به اين مبحث پرداخته‌اند كه از جمله آنان مى‌توان به مبحث نبض در كتاب كامل الصناعة، نگاشته على بن عباس اهوازى اشاره كرد. از جمله اطباى بزرگ ايران، [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] است كه به مبحث نبض در كتاب ارزش‌مند قانون پرداخته است؛ علاوه بر اين، وى رساله‌اى مستقل نيز در اين علم به زبان فارسى به رشته تحرير درآورده است.

وى در ابتداى رساله، پس ازحمد خداوند و صلوات و درود بر پيامبر و خاندان او - صلوات‌الله‌عليهم اجمعين، انگيزه‌اش را از نگارش رساله چنين بازگو مى‌كند: فرمان خداوند ملك عادل سيد منظور مظفر عضدالدين علاء‌الدوله و قاهر الامة و تاج الملة ابوجعفر حسام المؤمنين - كرم الله مثواه و برد مضجعه - به من آمد كه اندر باب دانش رگ كتابى بكن جامع كه همه اصل‌ها اندر وى بود به تفصيل. پس فرمان را پيش گرفتم و به اندازه طاقت و دانش خويش اين كتاب را تصنيف كردم و به زبان پارسى، چنان كه فرمان بود و به توفيق ايزد - جل جلاله - معونت كردم و از وى يارى خواستم. اميدوارم كه به دولت چنين خداوند توفيق و يارى يابم. (رگ شناسى، ص2- 3).

تاريخ تأليف اين رساله به درستى معلوم نيست، ولى از آن‌جا كه اين رساله هم مانند ساير رسائل فارسى [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] به خواهش علاء‌الدوله كاكويه تصنيف شده و چون شيخ بعد از فوت شمس‌الدوله حدود سال 412ق به اصفهان رفته و به علاء‌الدوله پيوسته است، مسلم است كه تصنيف اين رساله نيز بعد از مسافرت او به اصفهان؛ يعنى سال 412ق، بوده است.