نمایش مبدأ برای رياض العلماء و حياض الفضلاء (ترجمه ساعدی)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR20985J1.jpg
| عنوان =رياض العلماء و حياض الفضلاء
| عنوان‌های دیگر =رياض العلماء و حياض الفضلاء. فارسی
| پدیدآوران = 
[[افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ]] (نویسنده)

[[ساعدی خراسانی، محمدباقر]] (مترجم)
| زبان =فارسی
| کد کنگره =‏‎‏BP‎‏ ‎‏55‎‏/‎‏2‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏7‎‏ ‎‏ر‎‏9041
| موضوع =
افندی، عبدالله بن عیسی بیگ، 1066؟ - 1130ق. - سرگذشت‌نامه

شیعه - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی
| ناشر = 
آستان قدس رضوی، بنياد پژوهشهای اسلامى
| مکان نشر =مشهد مقدس - ایران
| سال نشر = 1389 ش 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE20985AUTOMATIONCODE
| چاپ =2
| شابک =978-964-971-349-6
| تعداد جلد =6
| کتابخانۀ دیجیتال نور =20985
| کتابخوان همراه نور =20985
| کد پدیدآور =

| پس از =
| پیش از =
}}
 
'''رياض العلماء و حياض الفضلا'''، كتابى است نوشته [[افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ|ميرزا عبدالله افندى]] (متوفاى بين سال‌هاى 1120-1130ق) در موضوع شرح حال علما، از عصر غيبت تا زمان مؤلف كه به قلم [[ساعدی خراسانی، محمدباقر|محمدباقر ساعدى]]، به فارسى روان ترجمه شده است.

از جمله فوائدى كه از مراجعه به اين كتاب ارزشمند به دست مى‌آيد، آشنايى با نسخه‌ها و مخطوطات موجود از مؤلفات عربى و فارسى است كه در عصر نویسنده در كتابخانه‌هاى عمومى و خصوصى نگهدارى مى‌شده و مؤلف آنها را رؤيت نموده و از مشخصات كتاب‌شناسى و نسخه‌شناسى آن‌ها در كتابش ياد كرده است. ازاين‌رو اين كتاب را مى‌توان به‌عنوان مأخذ و مصدرى ارزشمند و متقن در خصوص مباحث مربوط به كتاب‌شناسى و نسخه‌شناسى تلقّى كرد؛ زيرا در واقع نگاشته مورد بحث مى‌تواند از جهتى فهرستى از نسخه‌هاى خطى كتابخانه‌هاى عمومى و خصوصى عصر مؤلف باشد. مجموع اين نسخه‌ها كه افندى معرفى كرده است بيش از هزار و اندى است كه در پايان دوره ترجمه رياض، تحت عنوان «فهرست نسخه‌هاى خطى» كه وصف آن‌ها در اين كتاب آمده، معرفى خواهد شد. بر اين اساس و به دليل اهميت و فوائد بى‌شمارى كه در اين كتاب مشهود است، بنياد پژوهش‌هاى اسلامى به ترجمه و تحشيه و تعليق آن به زبان فارسى دست يازيد و از مترجم محترم كه تجربه ترجمه «[[روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات|روضات الجنات]]» را نيز دارند تقاضاى انجام دادن اين كار فرهنگى را كرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/23706/1/15 ر.ک: مقدمه ناشر، ج1، ص15]</ref>

قرار است كه ترجمه مجلدات متن عربى رياض بر اساس چاپ تصحيح‌شده [[حسینی اشکوری، احمد|سيد احمد حسينى (اشكورى)]] با شماره مسلسل منتشر شود و در مجلدى جداگانه تعليقاتى پيرامون لغزش‌هاى تاريخى، رجالى و كتاب‌شناسى مؤلف فراهم آيد و همراه با فهرست‌هاى هشت‌گانه عرضه شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/23706/1/15 ر.ک: همان]</ref>

گفتنى است مترجم در سال 1383ش، رخت به علم باقى كشيد و با كمال تأسف امكان تحقق وعده يادشده در چاپ اوّل فراهم نيامد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/23706/1/16 ر.ک: همان، ص16]</ref>

مترجم پس از ترجمه جلد اول، به جاى مقدمه، اقدام به ترجمه احوال مؤلف نموده و توضيحات لازم را ذيل معرفى كتاب «رياض» در بخش آثار مؤلف ايراد كرده است. گفتنى است قبلا شرح حال كاملى از سوى [[مرعشی، سید شهاب‌الدین|آيت‌الله مرعشى]] به نام «زهر الرياض» نوشته شده و منضم به جلد اول كتاب عربى به چاپ رسيده بود و مترجم نيز اين رساله را كه به عربى بوده، اصل كار خويش قرار داده و مطالبى را كه خود تهيه كرده، بدان افزوده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/23706/1/17 ر.ک: مقدمه مترجم، ص17-18]</ref>

وى همچنين از مقدمه [[سيد احمد حسينى اشكورى]] بر اصل كتاب نيز استفاده كرده و مطالبى را علاوه بر آنچه كه خود به‌مناسبت‌هايى در ذيل پاره‌اى از ترجمه‌ها آورده، از ايشان هم در پاورقى اين ترجمه به‌عنوان «پاورقى» يادآور شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/23706/1/17 ر.ک: همان]</ref>

مطالب كتاب، در شش جلد تنظيم شده و در ابتداى آن، مقدمه‌اى از ناشر و مترجم، افزوده شده است. در مقدمه ناشر، به موضوع و اهميت كتاب و نویسنده آن اشاره گرديده<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/23706/1/16 مقدمه ناشر، ج1، ص133-16]</ref>و در مقدمه مترجم، شرح حال مفصلى از نویسنده، ارائه گرديده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/23706/1/17 مقدمه مترجم، همان، ص17-64]</ref>

فهرست مطالب هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده و نمايه آيات، احاديث، قوافى ابيات، كتاب‌ها، مكان‌ها و اشخاص مذكور در مجموعه، به‌همراه فهرست مآخذ و منابع، در انتهاى جلد ششم قرار گرفته است.

پاورقى‌ها توسط مترجم نوشته شده و در آن‌ها علاوه بر ذكر منابع<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/23706/1/82 ر.ک: پاورقى، ج1، ص82]</ref>به توضيح و تشريح برخى از مطالب متن پرداخته شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/23706/1/85 ر.ک: همان، ص85]</ref>