نمایش مبدأ برای رسالة ابن أبي‌زيد القيرواني (مالک الصغیر)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR135788J1.jpg
| عنوان = رسالة ابن أبي زيد القيرواني (مالک الصغیر)
| عنوان‌های دیگر = إیضاح المعانی علی رسالة القیرواني
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ابن ابی‌زید، عبدالله بن عبدالرحمن]] (نويسنده)
[[طه‍طاوی‌، اح‍م‍د م‍ص‍طف‍ی‌ ق‍اس‍م‌]] (محقق)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره = 1383 5ر2الف 178/45 BP 
| موضوع =فقه مالکی - قرن 4ق.
|ناشر 
| ناشر = دار الفضيلة
| مکان نشر = مصر - قاهره
| سال نشر = 2005م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE65689AUTOMATIONCODE،AUTOMATIONCODE135788AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 977-297-261-1
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 135788
| کتابخوان همراه نور = 135788
| کد پدیدآور = 14103
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''رسالة ابن ابي‌زید القیروانی'''، اثری از [[ابن ابی‌زید، عبدالله بن عبدالرحمن|ابومحمد عبدالله بن ابی‌زید قیروانی]] مشهور به [[ابن ابی‌زید، عبدالله بن عبدالرحمن|مالک صغیر]] (310- 386ق) از علمای مذهب مالکی، در موضوع فقه است. این اثر توسط [[طه‍طاوی‌، اح‍م‍د م‍ص‍طف‍ی‌ ق‍اس‍م‌|احمد مصطفی قاسم طهطاوی]] تحقیق شده است.

نوشتار حاضر مشتمل بر واجبات امور دینی و سنن، نوافل و آداب و اصول مسائل فقهی به صورت مختصر و بر اساس مذهب فقهی [[مالک بن انس]] است و حاوی چهارده هزار مساله برگرفته از احادیث نبوی به‌ تصریح یا به اشاره است.<ref> مقدمه محقق، ص4</ref>

گفته شده است نویسنده این رساله را به درخواست یکی از استادان خود [[ابو اسحاق سبایی]] یا [[محرز بن خلف تونسی]] نوشته<ref> رک: همان، ص 11؛ ابن دباغ، عبد الرحمن بن محمد، ج‏3، ص 114 </ref>و نگارش آن را در سال 327ق به پایان رسانده است.<ref> رک: همان، ج‏3، ص 114</ref>

این رساله از مشهورترین آثار در فقه مالکی قلمداد شده که در زمان حیات نویسنده رواج یافت است و ستایش برخی از عالمان متقدم و متاخر را برانگیخته است<ref> مقدمه محقق، ص 3- 4 و ص 10- 11 </ref> و از آنجایی که مورد توجه و عنایت برخی از مستشرقان قرار گرفته با ترجمه‌های فرانسوی و انگلیسی منتشر شده است.<ref> رک: همان، ص 12</ref> همچنین به جهت اهمیت این رساله شرحها و حواشی متعددی بر آن نگاشته شده است.<ref> حبشى، عبدالله محمد، ج2، ص 1094- 1098؛ حاجى خليفه، مصطفى بن عبد الله‏، ج‏4، ص841 ؛ مقدمه محقق، ص 11- 12</ref>
مطالب کتاب در چند باب تنظیم شده و محتوی مباحث، اعتقادی و فقهی است. نویسنده بخشی از رساله را به مباحث عقیدتی (صفات و اسماء، قضا و قدر، بهشت و دوزخ و...) به صورت مختصر اختصاص داده و در بخش عمده آن به مسائل مختلف فقهی و مسائل اساسی اصول فقه و سنن و آداب مختلف پرداخته است.

محقق، علاوه بر استخراج و آیات، احادیث و روایات متن و ارجاع آنها در پاورقی، برخی اعلام ذکر شده در متن را به صورت مختصر معرفی کرده است. وی همچنین معانی برخی الفاظ و مصطلحات فقهی را ذکر کرده و به توضیح و تحلیل برخی عبارات دشوار و برخی مسائل فقهی و بیان ترجیحات در مسائل فقهی مورد اختلاف -که نویسنده متعرض ترجیح آنها نشده- پرداخته و به قول مشهور در مساله مورد بحث بر اساس مذهب مالکی اشاره کرده است.<ref>مقدمه محقق، ص6</ref>