نمایش مبدأ برای رباعیات مؤمن یزدی

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR92864J1.jpg
| عنوان = رباعیات مؤمن یزدی (به همراه چند غزل و قطعه)
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ابن باقی یزدی، مؤمن‌حسین]] (نويسنده)
[[مسرت، حسین]] (گردآورنده)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =  /ر2 6127/5 PIR 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = مرکز پژوهشی ميراث مکتوب
| مکان نشر = ایران - تهران
| سال نشر = 1394ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE92864AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 92864
| کتابخوان همراه نور = 92864
| کد پدیدآور = 68690
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''رباعیات مؤمن یزدی'''، مجموعه رباعیات [[ابن باقی یزدی، مؤمن‌حسین|مؤمن حسین بن باقی یزدی]] (حدود 948-1018ق) است که به‌همراه چند غزل و قطعه او، به کوشش [[مسرت، حسین|حسین مسرت]]، منتشر شده است.

کتاب حاضر، تنها اثر شناخته‌شده مؤمن یزدی است و کمتر کتاب، تذکره، جنگ و مجموعه اشعاری را می‌توان یافت که رباعی‌هایی از مؤمن حسین در آن نباشد<ref>ر.ک: مقدمه، صفحه چهل‌وشش</ref>.

اشعار موجود در جنگ‌ها و مجموعه‌های برجای‌مانده از [[ابن باقی یزدی، مؤمن‌حسین|مؤمن حسین]] که تاکنون شناخته شده‌اند، به‌استثنای چند غزل و قطعه، تمامی رباعی است؛ گویا او نیز مانند [[خیام، عمر بن ابراهیم|خیام]]، [[اوح‍دال‍دی‍ن‌ ک‍رم‍ان‍ی‌، ح‍ام‍د ب‍ن‌ اب‍ی‌‌ال‍ف‍خ‍ر|اوحدالدین کرمانی]]، [[باباافضل کاشانی، محمد بن حسین|باباافضل کاشانی]] و تنی چند از دیگر سخنوران نامی زبان فارسی، پردگیان حرم اندیشه خود را در کسوت رباعی به جلوه‌گری وامی‌داشته است و بر پایه آنچه از او برجای مانده، وی را می‌توان استاد بی‌مانند رباعی دانست؛ زیرا بر پایه دیوان موجود، 877 رباعی از او شناخته شده است، اما برخلاف این تعداد، تنها 23 غزل و 8 قطعه از وی شناسایی شده و در دسترس است<ref>ر.ک: همان، صفحه چهل‌ونه</ref>.

[[ابن باقی یزدی، مؤمن‌حسین|مؤمن حسین]] باآنکه پدرش در دفتر شاه نعمت‌الله باقی، کتابدار بوده و خود گویا بهره‌ور از این شغل پدر و بنا به نوشته «[[جامع مفیدی]]» که شاعران در طبقه میانی جامعه بوده‌اند، بااین‌حال، در دیوان او، رباعیاتی در نکوهش خواجه، حاکم، شاه، فرمانروایان و دیگران دیده می‌شود که شمار آنها، کم نیست؛ به‌عنوان نمونه:
{{شعر}}
{{ب|''گو خواجه به فربهی جهان‌گیر شود''|2=''در پرورش نفس و بدن پیر شود''}}
{{ب|''از وی شکمی سیر نشد چون همه عمر''|2=''باری شکم خاک از او سیر شود''}}
{{پایان شعر}}
{{شعر}}
{{ب|''دل دور ز قرب شاه، صد مرحله باد''|2=''جام می ‌قرب، در کفش آبله باد''}}
{{ب|''در مشرب ما خمار نومیدی به''|2=''این باده نصیب جان کم‌حوصله باد''<ref>ر.ک: همان، صفحه پنجاه‌ودو</ref>}}
{{پایان شعر}}
مؤمن به دفاع از قدرت حاکم، دو رباعی در نکوهش افرادی که علیه دولت به‌پا خاسته‌اند دارد؛ یک رباعی درباره راهزنان و طاغیان علیه شاه و دولت، مانند بکتاش‌بیک افشار؛ چنان‌که می‌گوید:
{{شعر}}
{{ب|''ای گرگ شریر اگر شدی خوار و نژند''|2=''ما را چه گنه که هستی از ما گله‌مند''}}
{{ب|''دندان تو را سنگ حوادث بشکست''|2=''عدل شه دین‌پناه، چنگال تو کند''}}
{{پایان شعر}}
و دیگر رباعی در نکوهش شاهزاده اسماعیل‌میرزا که علیه پدر خود شاه طهماست، قیام کرد<ref>ر.ک: همان، صفحه پنجاه‌وسه</ref>.