نمایش مبدأ برای راهنمای ادیان زنده

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR18074J1.jpg
| عنوان = راهنمای ادیان زنده
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[هینلز، جان راسل]] (نويسنده)
[[گواهی، عبدالرحیم]] (مترجم)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =   ‎‏BL ۸۰/۲/ه۲
| موضوع =ادیان
|ناشر 
| ناشر = بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبليغات اسلامی حوزه علميه قم)
| مکان نشر = ایران - قم
| سال نشر = 1385ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE18074AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 978-964-548-206-8
| تعداد جلد = 2
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 18074
| کتابخوان همراه نور = 18074
| کد پدیدآور = 8554
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''راهنمای ادیان زنده''' اثر [[هینلز، جان راسل|جان ر. هینلز]]، در معرفی ادیان زنده جهان (ادیانی که امروزه، هرچند تعدادی قلیل، پیرو دارند) که با ترجمه فارسی [[گواهی، عبدالرحیم|عبدالرحیم گواهی]] منتشر شده است.

کتاب از دو بخش تشکیل شده است: بخش نخست به ادیان زنده می‌پردازد که کم‌وبیش شبیه به فهرست مألوفی است که از این‌گونه ادیان در منابع دیگر هم وجود دارد، با این تفاوت که در اینجا، گاهی ادیان از دیدگاه منطقه‌ای دیده شده‌اند؛ مانند ادیان چینی (فصل نهم). همچنین در این کتاب فصل‌های جداگانه‌ای به ادیان بومی آمریکای شمالی (فصل یازدهم) و یا ادیان حوزه اقیانوس آرام (فصل دوازدهم) و یا حرکت‌های دینی جدید در جوامع ابتدایی (فصل چهاردهم) و سرانجام ادیان جایگزین جدید در غرب (فصل پانزدهم) اختصاص‌داده‌شده است که با این اسم‌ورسم، در آثار مشابه غربی، وجود نداشته‌اند. همچنین فصل جداگانه‌ای به بهاییت اختصاص‌داده‌شده است<ref>ر.ک: مقدمه مترجم، ج1، ص34</ref>.

در بخش دوم که حدود یک‌سوم حجم کتاب را تشکیل می‌دهد، نوعا مباحث بین‌الادیانی نظیر دین و جنسیت، معنویت و بحث تازه دین در هجرت یا ادیان مهاجرین در غرب مطرح شده است که نسبتا جدید و حاوی نکات تازه‌ای است. هرچند سرفصل عمومی دین در هجرت صرفا به ادیان آسیای جنوبی در چهار کشور آمریکا، استرالیا، کانادا و انگلیس (کشورهای انگلیسی‌زبان غربی) پرداخته که علی‌رغم توجیهات مؤلفان، حصر و تقیید چندان موجهی نیست و این محدود ساختن دین در هجرت به ادیان آسیای جنوبی در کشورهای انگلیسی‌زبان، دلیل متقن‌تری را می‌طلبد<ref>همان، ص35</ref>.

علی‌رغم محاسن فراوان کتاب، فصول پایانی آن، دارای نقیصه‌های ظاهری است، از جمله آنکه گاهی بحث بیش از حد رنگ و بوی غربی و به‌ویژه انگلیسی (کشور انگلستان و نه زبان انگلیسی) به خود می‌گیرد که به‌شدت بر مدعای «کتاب راهنما» بودن کتاب، اثر می‌گذارد و دیگر این‌که روی‌هم‌رفته، فصول پایانی کتاب، کم محتواتر از فصول اولیه (بخش نخست کتاب) به نظر می‌رسد و از همه مهم‌تر، این‌که با طرح بحث ادیان آسیای جنوبی، یعنی در واقع مهاجرین آسیای جنوبی به چهار کشور انگلیسی‌زبان غرب، نویسندگان این فصول، قصد دارند تلویحا یک گروه‌بندی جدید را جا بیندازند که همان تشکیل چهار کشور انگلیسی‌زبان غرب، حول محور آمریکا و انگلیس باشد<ref>همان، ص36</ref>.

با وجود مطالب مذکور، روی‌هم‌رفته، کتاب از جایگاه و منزلت علمی شایسته‌ای برخوردار است و نه مثل کار کلاسیک جان ناس، مربوط به یک قرن گذشته است و نه مثل کار کلاسیک هیوم دین‌شناس (نه هیوم فیلسوف)، به قلم کشیشی متعصب نگاشته شده است. علاوه بر این، با مطالعه متن کتاب، به‌خوبی پیداست که مؤلفان فصول مختلف، نوعا پا را از دایره عدل و انصاف که لازمه هر تحقیق بی‌طرفانه علمی است، بیرون ننهاده‌اند که نمونه‌های آن را می‌توان در موارد زیر، مشاهده کرد: در فصل مربوط به اسلام، در بیان گسترش صلح‌آمیز این دین (علی‌رغم برداشت غلط رایج در غرب که توسعه اسلام را مدیون شمشیر می‌دانند) و اعلام این نظر مؤلف که اگر قرار بر اتهام توسعه به‌زور سرنیزه و شمشیر باشد، وضع اسلام در این موارد، به‌مراتب بهتر از وضع دین مسیحی است و یا در بحث از مفهوم بنیادگرایی، آن را واژه‌ای مسیحی می‌داند<ref>ر.ک: همان، ص36- 37</ref>.