نمایش مبدأ برای دیوان پروین اعتصامی (مقدمه‌نویس: بهار و زرین‌کوب)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR16180J1.jpg
| عنوان =دیوان پروین اعتصامی
| عنوان‌های دیگر = ديوان 

دیوان پروین اعتصامی: قصاید، مثنویات، تمثیلات و مقطعات بر اساس طبع ابو الفتح اعتصامی
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران = [[اعتصامی، پروین]] (نویسنده)

[[بهار، محمدتقی]] (مقدمه‌نویس)

[[زرین‌کوب، عبدالحسین]] (مقدمه‌نویس)
|زبان 
| زبان = فارسی
| کد کنگره =‏‎‏1385‎‏الف / 7614 ‏PIR‎‏ 
| موضوع = شعر فارسی - قرن 14
|ناشر 
| ناشر = صدای معاصر 
| مکان نشر =ایران - تهران 
| سال نشر = 1385ش.  

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE16180AUTOMATIONCODE
| چاپ = چاپ  یکم  
| شابک =
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =07963-02555-00929 
| پس از =
| پیش از =
}}
{{کاربردهای دیگر|دیوان اشعار (ابهام‌زدایی)}}
'''دیوان پروین اعتصامی'''، مجموعه اشعار بانوی شاعره [[اعتصامی، پروین|رخشنده اعتصامی]]، معروف به [[اعتصامی، پروین|پروین اعتصامی]] است با مقدمه [[بهار، محمدتقی|ملک‌الشعرای بهار]] و دکتر [[زرین‌کوب، عبدالحسین|عبدالحسین زرین‌کوب]].

[[اعتصامی، پروین|پروین اعتصامی]] از بانوان شاعره‌ای است که اشعارش حاوی حکایات اخلاقی و عبرت‌های زیبایی است. قصاید دیوان [[اعتصامی، پروین|پروین]]، بویی و لمحه‌ای از قصاید ناصرخسرو دارد و در ضمن آنها ابیاتی که زبان شیرین سعدی و حافظ را فریاد می‌زند، بسیار است<ref>ر.ک: بهار، ملک‌الشعراء، ص8</ref>.

به تعبیر [[یوسف اعتصام‌الملک]]، پدر سخن‌شناس پروین: «شعر پروین، شعر اوقات و احوال و اشخاص نیست؛ شعر تربیت و تهذیب و تعمیم اخلاق کریمه است؛ ترانه روح‌افزای مهر و عاطفت و فضیلت است؛ نغمه جذاب سعی و عمل و همت و اقدام است؛ سرود بیداری و پرهیزگاری و رستگاری است»<ref>ر.ک: ذوالفقاری، محمدعلی، صفحه ح</ref>.

این دیوان به علت اهمیتش بارها به چاپ رسیده است. اولین چاپ آن، دو سال قبل از وفات پدرش در سال 1314ش با مقدمه [[بهار، محمدتقی|ملک‌الشعرای بهار]] بوده است<ref>ر.ک:همان</ref>.

چاپ حاضر آن مربوط به انتشارات صدای معاصر است که در سال 1385 در تهران با دو مقدمه [[بهار، محمدتقی|ملک‌الشعرای بهار]] و [[زرین‌کوب، عبدالحسین|عبدالحسین زرین‌کوب]] بر آن انجام شده است. چاپ‌های دیگری نیز وجود دارد؛ مانند: چاپ انتشارات جمهوری در سال 1384ش با مقدمه زیبای [[بهار، محمدتقی|ملک‌الشعرای بهار]] به خط [[فضل‌اللهی، مسعود|مسعود فضل‌اللهی]]، چاپ 1383ش توسط انتشارات وزارت فرهنگ در انتشارات اوسان با مقدمه [[محمدعلی ذوالفقاری]] به خط [[حسین خسروی]].

از تفاوت‌های نسخه حاضر با دو نسخه پیشین این است که در نسخه حاضر (صدای معاصر)، ابیاتی از اشعار پروین در جاهای مختلف کتاب به خط [[محمدرضا عباسی]] برای زیبایی کتاب آمده است؛ مثلا در صفحه 2 شعر:

{{شعر}}
{{ب|''ما به دریا حکم طوفان می‌دهیم''|2=''ما به سیل و موج فرمان می‌دهیم''}}
{{ب|''نقش هستی نقشی از ایوان ماست''|2=''خاک و باد و آب سرگردان ماست''}}
{{پایان شعر}}

آمده است یا در صفحات دیگر مثل صفحه 96 که صفحه آغاز بخش دیگری از کتاب با عنوان «مثنویات و تمثیلات و مقطعات» است، شعر: 

{{شعر}}
{{ب|''کارها را شمردن آسان است''|2=''فکر و تدبیر کار دشوار است''}}
{{ب|''بار هر رهنورد یکسان نیست''|2=''این سبکبار و آن گران‌بار است''}}
{{پایان شعر}}

آمده است. این موارد در این نسخه همچنین در صفحات پایانی از صفحه 385 تا 388 وجود دارد. همچنین نسخه حاضر، دارای دو مقدمه است؛ برخلاف دو نسخه قبلی که هرکدام یک مقدمه داشتند؛ از این دو مقدمه اولین مقدمه همان مقدمه [[بهار، محمدتقی|ملک‌الشعرای بهار]] است و مقدمه دوم را دکتر [[زرین‌کوب، عبدالحسین|عبدالحسین زرین‌کوب]] بر کتاب نوشته است. به‌علاوه، نسخه حاضر با متنی به خط [[اعتصامی، پروین|پروین اعتصامی]] آغاز می‌شود که در آن نوشته: «این هدیه فکر و شعر را به پدر بزرگوار خود تقدیم می‌کنم» و در زیر آن اسم خودش ([[اعتصامی، پروین|پروین اعتصامی]]) را نوشته است<ref>ر.ک: کتاب، ص3</ref>.

فهرست مطالب در این نسخه و نسخه انتشارات جمهوری، پیش از مقدمه کتاب آمده است و در نسخه انتشارات وزارت فرهنگ، پس از مقدمه. نسخه حاضر (صدای معاصر) با قصاید پروین آغاز می‌شود، نسخه انتشارات وزارت فرهنگ با قطعات و نسخه انتشارات جمهوری با مثنویات و تمثیلات.

درهرحال هر 3 نسخه با شعری که [[اعتصامی، پروین|پروین اعتصامی]] برای سنگ مزار خودش سروده، پایان می‌یابند؛ با این تفاوت که در نسخه حاضر، پس از ذکر این شعر با خط خطاط، آن را با خط خود [[اعتصامی، پروین|پروین اعتصامی]] هم می‌آورد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص384</ref>.