نمایش مبدأ برای دیوان نظام‌الدین محمود قمر اصفهانی

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR126783J1.jpg
| عنوان = دیوان نظام الدین محمود قمر اصفهانی
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ن‍ظام‌ اص‍ف‍ه‍ان‍ی‌، م‍ح‍م‍ود]] (نويسنده)
[[بینش، تقی ]] (مصحح)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره = 1363 9د 5112 PIR 
| موضوع =شعر فارسی - قرن 6ق.
|ناشر 
| ناشر = محمد شحام 
| مکان نشر = ایران - مشهد مقدس
| سال نشر = 1363ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE126783AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 126783
| کتابخوان همراه نور = 126783
| کد پدیدآور = 102371
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''دیوان نظام‌الدین محمود قمر اصفهانی'''، دیوان یکی از شعرای گمنام یا کم‌نام ایرانی به نام [[ن‍ظام‌ اص‍ف‍ه‍ان‍ی‌، م‍ح‍م‍ود|محمود قمر]] و متخلص به نظام (درگذشته 599 تا 614ق) است که به اهتمام و با مقدمه [[بینش، تقی|تقی بینش]] برای اولین بار به طبع رسیده است.

[[بینش، تقی|بینش]] معتقد است احتمال دارد گمنامی یا کم‌نامی قمر اصفهانی تا حد زیاد معلول کم‌ بودن نسخ خطی دیوان او باشد؛ زیرا تنها دو نسخه از دیوان قمر، یکی در کتابخانه ایندیاافیس لندن و دیگری در آستان قدس رضوی یافته است. این دو نسخه نیز در حقیقت منتخبی از دیوان او محسوب می‌شود<ref>ر.ک: مقدمه، ص8</ref>.

در بین کسانی که نامشان در دیوان قمر آمده است و به‌طریقی مورد ستایش یا هجا قرار گرفته‌اند فقط عده معدودی را می‌توان شناخت. علت این است که این اشخاص باآنکه در زمان خود مقام و منصبی داشته و با شاعر مربوط بوده‌اند، در حدی نبوده‌اند که اسمشان باقی بماند و در طول تاریخ به ‌دست فراموشی سپرده نشود. در درجه اول باید از اتابکان فارس نام برد؛ زیرا دوران زندگانی قمر با سلطنت این خاندان مصادف بوده و اتابک سعد بن زنگی را مدح گفته است. در بین مدایح قمر اشعاری در مدح مظفرالدین سعد بن زنگی دیده می‌شود که با توجه به دوران سلطنت او باید متعلق به اوایل دوره زمامداری وی باشد. دیگر از ممدوحان قمر صاعدیان اصفهان هستند<ref>ر.ک: همان، ص11-13</ref>.

محقق کتاب، معتقد است چون دیوان قمر از تعداد زیادی قصیده و قطعه و چند غزل یا تغزل و مقدار معتنابهی رباعی تشکیل می‌شود، می‌توان گفت قمر قصیده‌سرا بوده است. همچنین در اشعار قمر به اقتضای قصیده‌سرایی مضامین حماسی بیشتر وجود دارد و برخلاف سعدی که به تعبیری با او معاصر محسوب می‌شود، به سبک خراسانی متمایل است<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>.

از شعر قمر به‌صورت‌های مختلف می‌توان استفاده کرد: در درجه اول لغات و ترکیبات جالب توجهی دارد. دیگر جنبه علمی و معنوی شعر قمر است که مانند اغلب شعرای قدیم ایران مملو از نکات و اصطلاحات علمی است. گذشته از اینها در اشعار قمر اشاراتی به آداب و رسوم و نحوه زندگی مردم در گذشته‌های دور هست که می‌تواند برای علاقه‌مندان به این قبیل مسائل مفید باشد<ref>ر.ک: همان، ص16-17</ref>.