نمایش مبدأ برای دیوان قاضی شمس‌الدین محمد بن عبدالکریم طبسی

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR115840J1.jpg
| عنوان = دیوان قاضی شمس‌الدین محمد بن عبدالکریم طبسی
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ش‍م‍س‌ طب‍س‍ی‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍ک‍ری‍م‌]] (نويسنده)
[[بینش، تقی]] (مصحح)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =PIR 5233/د899ب     
| موضوع = شعر فارسی -- قرن ۷ق
|ناشر 
| ناشر = 
| مکان نشر = 
| سال نشر = 13سده
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE115840AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 115840
| کتابخوان همراه نور = 115840
| کد پدیدآور = 91496
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''دیوان قاضی شمس‌الدین محمد بن عبدالکریم طبسی'''، مجموعه اشعار [[ش‍م‍س‌ طب‍س‍ی‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍ک‍ری‍م‌|شمس‌الدین محمد بن عبدالکریم طبسی]] (متوفی 624ق) است که به اهتمام [[بینش، تقی|تقی بینش]]، منتشر شده است.

در شعر شمس، اصطلاحات علمی و مسائل مختلف، از نجوم و ریاضی و حکمت گرفته تا اسم آلات و ادوات و گل‌ها و پارچه‌ها و اصطلاحات دیوانی و اداری قدیم، مطرح است؛ به ‌همین مناسبت، برای فهمیدن معنی آن، باید به کتاب‌های لغت، مراجعه کرد و گاهی دچار زحمت شد<ref>ر.ک: مقدمه، صفحه بیست‌ونه</ref>.

[[ش‍م‍س‌ طب‍س‍ی‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍ک‍ری‍م‌|شمس]] شاعری است توانا و مضمون‌آفرین که با قدرت و هنرمندی اعجاب‌انگیز، کلمات را تلفیق و از مناسبات الفاظ، استفاده کرده است. گاه لفظی در شعر او، چند معنی را به ذهن القا می‌کند و خواننده مردد می‌ماند که کدام‌یک از آن معانی مورد نظر او بوده است<ref>ر.ک: همان</ref>.

تذکره‌نویسانی که راجع به شعر [[ش‍م‍س‌ طب‍س‍ی‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍ک‍ری‍م‌|شمس]]، اظهار نظر کرده‌اند، اتفاق دارند که وی، شاعری توانا و زبردست بوده است. آذر می‌نویسد: «در فن نظم و نثر، قدرتی کامل داشته و قصاید رنگین و معانی متین دارد». زکریای قزوینی گوید: «اشعار او در کمال زیبایی است و شیوه او در شعر تک است» و [[عوفی، عطیة بن سعد|عوفی]] چنین نوشته است: «نادره ایام و لیالی که او خزانه جواهر و لآلی معانی بود؛ خواطر و اذهان فضلا به کنه نکته‌ای که او پرداختی نرسیدی و طبایع سلیم و خواطر مستقیم در پیش قریحت او معوج نمودی»<ref>ر.ک: همان</ref>.

در شعر [[ش‍م‍س‌ طب‍س‍ی‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍ک‍ری‍م‌|شمس]]، همان الفاظ فصیح و فخیم و همان معانی دقیق و باریکی که در شعر خاقانی هست، نیز وجود دارد، به‌اضافه نازک‌خیالی‌ها و زیبایی‌ها و تخیل‌های ظریف شاعرانه و منحصر به خود او<ref>ر.ک: همان، صفحه سی</ref>.

آثاری از لغات قدیم و واژه‌های در حال تحول و لهجه در شعر [[ش‍م‍س‌ طب‍س‍ی‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍ک‍ری‍م‌|شمس]] دیده می‌شود که خود ارزش و قدر بسیار دارد. همچنین بعضی امثال سایر است که گاه‌به‌گاه در شعر او، دیده می‌شود، از قبیل: این‌کاره، خون گریستن، بر طاق نهادن، قصب و ماهتاب یا توزی و مهتاب، از شرم آب شدن و به صد دل عاشق شدن و ترکیبات جالب و شاعرانه که از لحاظ دستور زبان فارسی و ادب، اهمیت زیاد دارد و نمونه قدرت طبع و هنرمندی است. الفاظ زشت و سخنان ناروا در شعر او، بسیار کم است<ref>ر.ک: همان</ref>.