نمایش مبدأ برای دیوان عبدالواسع جبلی

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR28913J1.jpg
| عنوان = دیوان عبدالواسع جبلی
| عنوان‌های دیگر = دیوان
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[جبلی، عبدالواسع بن عبدالجامع]] (نويسنده)
[[صفا، ذبیح‎ الله]] (مصحح)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =   4852 PIR 
| موضوع =شعر فارسی - قرن 6ق.
|ناشر 
| ناشر = اميرکبير
| مکان نشر = ایران - تهران
| سال نشر = 1378ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE28913AUTOMATIONCODE
| چاپ = 4
| شابک = 964-00-0491-x
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 28913
| کتابخوان همراه نور = 28913
| کد پدیدآور = 18691
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''دیوان عبدالواسع جبلی'''، مجموعه اشعار [[جبلی، عبدالواسع بن عبدالجامع|عبدالواسع بن عبدالجامع جبلی]] (متوفای 555ق)، از شاعران بزرگ پارسی‌گوی و تازی‌گوی ایران در نیمه اول قرن ششم و از بنیان‌گذاران سبک نو شعر فارسی در آن قرن است که به اهتمام و با تصحیح و تعلیق [[صفا، ذبیح‌الله|ذبیح‌الله صفا]]، منتشر شده است.

[[جبلی، عبدالواسع بن عبدالجامع|عبدالواسع]]، شاعری توانا و در سخنوری استاد و ذوالبلاغتین است و سخنش به نظر سخن‌سنجان قدیم، در درجه‌ای قرار داشت که می‌‎گفتند: «کسی از فضلا نقدی چنین به معیار قریحت نسنجیده است و در خاطر هیچ فصیح، مثل این نگنجیده» و به‌حق باید گفت که او از استادان مسلم و از نخستین پیشروان بزرگ تغییر سبک شعر فارسی در قرن ششم و از جمله کسانی است که در سخن او، شعر به لهجه ادبای زمان که آن وقت، آمیزش بیشتری از سابق با زبان عربی حاصل کرده بود، نزدیک شد<ref>ر.ک: مقدمه، صفحه هجده</ref>.

نخستین امری که در سخن او و خاصه در قصایدش، نظر خواننده را به خود می‌کشد، علاقه خاص او به آوردن صنایع مختلف است؛ چنان‌که می‌توان گفت او ایراد صنایع را در قصاید خویش، غالبا مبنا و اساس ایراد مضامین و آوردن معانی قرار می‌دهد و در این مورد، به همه صنایع بدیعی که بتوان در شعر از آنها استفاده‌ای کرد، نظر دارد. ترصیع، مماثله و موازنه و آوردن انواع جناس‌ها و تضاد ایهام و لف و نشر و تقسیم و مراعات نظیر، از صنایعی است که بیش از همه، مورد علاقه اوست<ref>ر.ک: همان، صفحه هجده - نوزده</ref>.

کمتر اتفاق می‌افتد که قصیده‌ای را از او شروع کنیم و در هر بیت، به صنعتی که غالبا از صنایع مذکور است، بازنخوریم. اما عجب در آن است که شاعر در عین آنکه توجه تام به صنایع دارد، مغلوب آنها نیست؛ یعنی در همان حال که از آوردن صنعت‌های گوناگون غافل نمی‌نماند، معانی دقیق را در مدح و تغزل و نسیب، به‌کار می‌برد و از عهده آنها نیز به‌خوبی برمی‌آید و چنان است که صنعت در نزد وی، خود وسیله‌ای است برای یادآوری مضامین و معانی جدید به شاعر<ref>ر.ک: همان، صفحه نوزده</ref>.

علاوه بر این، قدرت طبع و وسعت اطلاع و زبردستی حیرت‌انگیز شاعر در تصنع، وقتی که همراه با وسعت اطلاعات ادبی او می‌گردد، به او توانایی خاصی می‌بخشد که بی‌احساس هیچ‌گونه خستگی، صنعت‌ها را به تکرار و توالی بیاورد<ref>ر.ک: همان</ref>.