نمایش مبدأ برای دیوان سقای بخارایی

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR112072J1.jpg
| عنوان = دیوان سقای بخارایی
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[سقای بخارایی، بهرام]] (نويسنده)
[[یوسف‌، محمد]] (گردآورنده)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =PIR۹۲۲۲/س۷،د۹
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = فخرالدین‌ نصیری امینی‌  ** مطبعة اخوت  
| مکان نشر = ایران - تهران ** هند - دهلی
| سال نشر = 1388ش - 2010م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE112072AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 112072
| کتابخوان همراه نور = 112072
| کد پدیدآور = 88614
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''دیوان سقای بخارایی'''، مجموعه اشعار [[سقای بخارایی، بهرام|بهرام سقای بخارایی]] (متوفی ۹۷۰ق/۱۵۶۳م) است که به کوشش [[یوسف‌، محمد|محمد یوسف]]، منتشر شده است.

دیوان حاضر، مشتمل بر غزلیات، مسدسات، مخمسات، قطعات تاریخ، رباعیات، ترجیع‌بندها، قصاید، مثنویات و متفرقات است. این دیوان، حاوی چهار هزار بیت می‌باشد<ref>ر.ک: مقدمه کتاب (نگاهی به اشعار حاج بهرام سقای بخارایی)، ص14</ref>.

سقا در اشعار خود، از بسیاری از شاعران، متأثر است، اما به ‌نظر می‌رسد که بیش از همه، تحت تأثیر مولوی، [[شاه قاسم انوار]]، [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدی]] و [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ شیرازی]] است. در اشعار ترکی نیز توجه او به دو شاعر، یعنی [[قاسم انوار]] و [[نسیمی، سید عمادالدین|عمادالدین نسیمی]] (متوفی 820ق) انکارنشدنی است<ref>ر.ک: همان</ref>.

شیوه غزل‌سرایی سقا با همان غزل آغازین او را متعلق به سبک عراقی می‌داند. روزگار او، روزگار تجربیات سوز و گدازهای عاشقانه نیز هست؛ روزگار [[عرفی شیرازی، جمال‌الدین محمد|عرفی]]، [[وحشی بافقی، کمال‌الدین|وحشی]]، فیضی، [[غزالی مشهدی]] و [[نظیری نیشابوری، میرزا محمدحسین|نظیری نیشابوری]] است و این مایه از سوز و گدازهای عاشقانه، در غزلیات سقا نیز ساری و جاری است<ref>ر.ک: همان، ص21</ref>.

زبان سقا، زبانی سرگردان و متأثر است و این تأثیرپذیری از فضای شاعران سبک مکتب وقوع است. یکی از نشانه‌های پررنگ مکتب وقوع، آوردن کلمه «سگ» است؛ آن‌گونه که حتی تخلص برخی از شاعران را از نوع «وحشی» و «اهلی»، درآورده بود. سقا نیز بدش نمی‌آید تا با تأسی از این فضا و به ‌شیوه شاعران مکتب وقوع، کمی هم با رعایت عرفان، با واژه سگ، مضمون‌تراشی کند:

{{شعر}}
{{ب|''مکش ای دل جفای همنشینان ریایی را''|2=''ز سگ کمتر بود آن کس که دارد بی‌وفایی را''}}
{{پایان شعر}}
{{شعر}}
{{ب|''از بس‌که سوخت آتش عشق تو جان ما''|2=''بی‌قدر گشت پیش سگت، استخوان ما''}}
{{پایان شعر}}
{{شعر}}
{{ب|''فریاد مزن با من مسکین که در این کوی''|2=''آواز سگان کم نکند رزق گدا را''<ref>ر.ک: همان، ص22</ref>}}
{{پایان شعر}}
البته این تنها درباره سگ نیست که برخی دیگر از حیوانات نیز در این دیوان، جاخوش کرده‌اند و با مطایبه، می‌توان گفت که این دیوان، به‌نوعی یک باغ وحش کامل نیز هست و از همه زیباتر و طنازتر، آوردن چهار حیوان در ردیفی تازه، آن‌هم در غزل است:

{{شعر}}
{{ب|''ای زده راه دین تو، اشتر و گاو و اسب و خر''|2=''بسته کمر به کین تو، اشتر و گاو و اسب و خر''}}
{{ب|''گر پی صدقی و صفا، بهر چه می‌کشی جفا''|2=''کی بر کس کند وفا، اشتر و گاو و اسب و خر''<ref>ر.ک: همان، ص22-23</ref>}}
{{پایان شعر}}