نمایش مبدأ برای دیوان بدر چاچی

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR114969J1.jpg
| عنوان = دیوان بدر چاچی
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[چ‍اچ‍ی، ب‍درال‍دی‍ن‌]] (نويسنده)
[[گیتی‌فروز، علی‌محمد]] (محقق)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =     
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = مجلس شورای اسلامی. کتابخانه، موزه و مرکز اسناد 
| مکان نشر = ایران - تهران
| سال نشر = 1387ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE114969AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 114969
| کتابخوان همراه نور = 114969
| کد پدیدآور = 91042
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''دیوان بدر چاچی'''، مجموعه اشعار [[چ‍اچ‍ی، ب‍درال‍دی‍ن‌|بدرالدین محمد بدر چاچی]] (متوفی میان سال‌های 745 و 752ق) است که در سال 745ق، توسط خود شاعر تدوین و تنظیم شده است.

این دیوان با تحقیق و تصحیح [[گیتی‌فروز، علی‌محمد|علی‌محمد گیتی‌فروز]]، منتشر گردیده است.

بخش اصلی دیوان، شامل 61 قصیده، 36 قطعه و قصیده کوتاه و بالغ بر 2170 بیت است و اغلب آنچه در بخش افزوده‌ها آمده (شامل قصیده، غزل، قطعه و رباعی)، اگرچه در هیچ‌کدام از نسخه‌های خطی دیده نمی‌شود، ویژگی‌های سخن بدر را داراست<ref>ر.ک: مقدمه، ص23</ref>.

هنر و مهارت [[چ‍اچ‍ی، ب‍درال‍دی‍ن‌|چاچی]] بیشتر در سرودن قصیده است و قطعه‌های او، عمدتا متضمن تکرار ساده همان مضامینی است که در قصایدش وجود دارد. مقدمه این قصاید، غالبا درباره طلوع و غروب خورشید، آمدن بهار، وصف خزان، وصف آسمان شب، اوصاف معشوق، توصیف شراب و ساغر و دعوت به میگساری و توصیف قلم است و از این حیث، شباهت زیادی با قصاید سلف بدر، یعنی خاقانی دارد<ref>ر.ک: همان، ص24</ref>.

متن اصلی این قصاید، به مدح ممدوح اختصاص دارد. [[چ‍اچ‍ی، ب‍درال‍دی‍ن‌|چاچی]] شاعری است مداح و همانند همه شاعران درباری، از اینکه چهار رکن هفت اقلیم را برای مبالغه در مدح، به‌هم بریزد، هیچ ابایی ندارد؛ بدر در غالب این مدیحه‌ها، به وصف شجاعت، بخشش و عدل ممدوح و اسب و شمشیر و قصر و قلم و... وی، می‌پردازد و برای بزرگداشت ممدوح، تا بدانجا پیش می‌رود که با محاسن خود، درگاه سلطان را جارو می‌کند<ref>ر.ک: همان</ref>.

از دیگر موضوعات و مضامین شعر بدر، می‌توان به غنیمت شمردن دم، ترک زهد، شکایت از اوضاع زمانه و در رنج بودن اهل هنر، ستایش خرد، بلندی طبع و استغنا و مذمت مداحی و ستایش شاهان، اشاره کرد<ref>ر.ک: همان، ص25</ref>.

از جمله موضوعاتی که در شعر بدر، با آن مواجهیم، نظرات متناقضی است که شاعر درباره موضوع واحدی مطرح کرده است؛ مثلا او در ابیات بسیاری، مخاطب را به میگساری فراخوانده و به وصف باده و ساغر، پرداخته است، ولی گاهی هم از شراب به «غسلین» و «آتش سرد خردسوز» تعبیر می‌کند. گاه قصیده‌ای را به بیان مقام‌های موسیقی اختصاص داده و گاهی از مخاطب می‌خواهد که از چنگ و دف اعراض کرده و مطرب از سراپرده ازلی بخواهد. گاهی خواننده را به میگساری و ترک زهد دعوت کرده و گاه او را به بی‌اعتنایی به دنیا توصیه می‌کند<ref>ر.ک: همان</ref>.