نمایش مبدأ برای دیوان ابوطالب کلیم همدانی

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR111935J1.jpg
| عنوان = دیوان ابوطالب کلیم همدانی
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ک‍ل‍ی‍م‌ کاشانی، اب‍وطال‍ب‌]] (نويسنده)
[[قهرمان، محمد]] (مقدمه‌نويس)
[[قهرمان، محمد]] (مصحح)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =PIR۶۵۲۰/د۹ ۱۳۶۹     
| موضوع =قرن‌ ۱۱ق‌ شعر فا‌رسی‌
|ناشر 
| ناشر = آستان قدس رضوی. مؤسسه چاپ و انتشارات
| مکان نشر = ایران - مشهد مقدس
| سال نشر = 1369ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE111935AUTOMATIONCODE
| چاپ = 0
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 111935
| کتابخوان همراه نور = 111935
| کد پدیدآور = 74929
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''دیوان ابوطالب کلیم همدانی'''، مجموعه اشعار [[ک‍ل‍ی‍م‌ کاشانی، اب‍وطال‍ب‌|ابوطالب کلیم همدانی]] (بین 990 تا 994-1061ق) است که با تصحیح و تعلیقات [[قهرمان، محمد|محمد قهرمان]]، منتشر شده است.

دیوان کلیم، شامل قصیده، مثنوی، قطعه، غزل، رباعی، ترکیب‌بند و ترجیع‌بند است در حدود ده هزار بیت<ref>ر.ک: مقدمه، صفحه پنجاه</ref>.

شیوه‌ای که [[ک‍ل‍ی‍م‌ کاشانی، اب‍وطال‍ب‌|کلیم]] و اقران او در شعر و به‌خصوص در غزل، پیش گرفته بودند، به‌غلط به سبک هندی مشهور شده؛ زیرا خاستگاه آن ایران بوده است<ref>ر.ک: همان</ref>؛ درحالی‌که خود این شعرا، از آن به «طرز» و «طرز» نو تعبیر می‌کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، پنجاه‌ویک</ref>. بنای این نوع شعر، بر تخییل و تمثیل و مضمون‌یابی است و از ویژگی‌های عمده شعرای این طرز، توجه آنان به اصطلاحات، کنایات و لغات روز است<ref>ر.ک: همان</ref>.

[[ک‍ل‍ی‍م‌ کاشانی، اب‍وطال‍ب‌|کلیم]] با تسلطی که بر غزل دارد، از گویندگان خوب این طرز است. در عهد او، قصیده رونق چندانی نداشته و بیشترین توجه، معطوف به غزل بوده است. ویژگی مشترکی که غزل‌سرایان توانای این سبک دارند، به وزن مربوط می‌شود: اینان از میان اوزان متداول در غزل، بیش از همه، وزن «فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلات» را که در بحر رمل است، به‌کار گرفته‌اند. 143 غزل، یعنی در حدود یک‌چهارم از غزل‌های [[ک‍ل‍ی‍م‌ کاشانی، اب‍وطال‍ب‌|کلیم]]، به این وزن سروده شده است؛ درحالی‌که در اوزان کوتاه، سی غزل هم ندارد<ref>ر.ک: همان، صفحه پنجاه‌وپنج – پنجاه‌وشش</ref>.

قصاید [[ک‍ل‍ی‍م‌ کاشانی، اب‍وطال‍ب‌|کلیم]]، اکثرا حال و هوای غزل دارد، با همان مضمون‌پردازی‌ها. مثنوی‌های [[ک‍ل‍ی‍م‌ کاشانی، اب‍وطال‍ب‌|کلیم]]، خوب است و ابیات زیبایی در آنها به چشم می‌خورد. مثنوی «شکست دست» از آن جمله است. [[ک‍ل‍ی‍م‌ کاشانی، اب‍وطال‍ب‌|کلیم]] دلجویی دوستان را با طنزی قوی، به تصویر کشیده است. در تاریخ‌سازی به‌خوبی از عهده برآمده است. تاریخ فوت قدسی را در شعری گیرا و ازدل‌برخاسته، چنین آورده است:
{{شعر}}
{{ب|''گل ز شبنم همه تن اشک مصیبت شد و گفت''|2=''دور از آن بلبل قدسی چمنم زندان شد''<ref>ر.ک: همان، صفحه شصت‌ویک</ref>}}
{{پایان شعر}}
[[ک‍ل‍ی‍م‌ کاشانی، اب‍وطال‍ب‌|کلیم]] به شهادت دیوانش، در سرودن اشعار فرمایشی، قوی‌دست است. رباعی‌های او که تعداد آنها هم زیاد نیست، چنگی به دل نمی‌زند. وی چند واژه هندی هم در شعر خود به‌کار برده است. فن غالب [[ک‍ل‍ی‍م‌ کاشانی، اب‍وطال‍ب‌|کلیم]]، غزل است. غزل‌های او، اکثرا نه‌بیتی است. تکرار قافیه هم در غزل‌های او، کم دیده می‌شود<ref>ر.ک: همان، شصت‌ودو</ref>.