نمایش مبدأ برای جزء فیه المسائل التی حلف علیها أحمد

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR65415J1.jpg
| عنوان = جزء فیه المسائل التی حلف علیها أحمد
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ابن ابی‌یعلی، محمد بن ابی‌یعلی]] (نويسنده)
[[حداد، محمود بن محمد]] (محقق)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =BP ۱۷۹/‮الف‬۲ج۴
| موضوع =فقه حنبلی,فتوا‌های حنبلی,ابن حنبل، احمد بن محمد،‭۲۴۱ -۱۶۴ ‬ق. -- فقه -- نقد و تفسیر
|ناشر 
| ناشر = دار العاصمة
| مکان نشر = عربستان - ریاض
| سال نشر = 13سده
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE65415AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 65415
| کتابخوان همراه نور = 65415
| کد پدیدآور = 494
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''جزء فيه المسائل التي حلف عليها أحمد'''، تألیف [[ابن ابی‌یعلی، محمد بن ابی‌یعلی|محمد بن قاضی ابی‌یعلی]] (451-526ق)، جزیی حدیثی است که در آن مسائلی که [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] با ذکر قسم آورده، گردآوری شده است. این اثر با تحقیق و مقدمه [[حداد، محمود بن محمد|ابوعبدالله محمود بن محمد حداد]] منتشر شده است.

این کتاب اگرچه همان گونه که از نام آن پیداست، جزیی حدیثی مشتمل بر مسائلی است که احمد بر آن سوگند خورده است، اما مشتمل بر فواید دیگری نیز است؛ از جمله استدلال با حدیث و اثر بر صحت آنچه احمد در جواز سوگند بر مسائل به آن معتقد شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص5</ref>.

محقق اثر در مقدمه به این نکته اشاره کرده که قسم خوردن بی‌آنکه استحلافی در میان باشد، کراهت ندارد، بلکه برای تأکید کلام، محبوب و مطلوب است. خداوند متعال به نفسش و کلامش و خلقش قسم یاد کرده و نبی(ص) را امر کرده که قسم یاد کند: «وَيَسْتَنْبِئُونَكَ أَحَقٌّ هُوَ ۖ قُلْ إِي وَرَبِّي إِنَّهُ لَحَقٌّ ۖ» (یونس: 53). رسول‌الله(ص) امتثال امر کرده و فراوان قسم یاد کرده است: «و الله»، «و مقلب القلوب»، «و الذي نفس محمد بيده» و....

[[ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی‌بکر|ابن قیم]] چنین گفته که در بیش از هشتاد جا در سنن و مسانید، سوگندهای آن حضرت ذکر شده است. در عبارات علمای متقدم نیز فراوان دیده می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص6-7</ref>.

کتاب مشتمل بر 90 روایت و اثر از احمد است که در آن در پاسخ، قسم و لفظ «و الله» ذکر شده است.

در ذیل صفحات، تعلیقات و توضیحات محقق اثر، بر مسائل ذکر شده است؛ به‌عنوان نمونه در مسئله پنجم از [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد حنبل]] سؤال شده که آیا مریض می‌تواند بین دو نماز ظهر و عصر و یا مغرب و عشا، جمع کند؟ او نیز با ذکر قسم، مشروع بودن این کار را تأیید می‌کند. محمود حداد، در ذیل روایت، ابتدا تذکر می‌دهد که راوی این مسئله ذکر نشده و نتوانسته بر راوی آن اطلاع یابد، سپس به پرسش صالح بن احمد از پدرش از روایت جمع کردن پیامبر(ص) بین دو نماز ظهر و عصر در غیر سفر و خوف اشاره کرده و احمد، نبوی بودن آن را تأیید کرده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص24</ref>.