نمایش مبدأ برای ثنویان در عهد باستان

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر = NUR00000J1.jpg
| عنوان = 
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[جلالی نائینی، محمدرضا]] (مؤلف) 

|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =BL۱۵۹۰/ث۹ج۸   
| موضوع =دین‌ - زردشتی‌ ثنویت‌
|ناشر 
| ناشر = طهوری
| مکان نشر = ایران - تهران
| سال نشر = 1384
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00000AUTOMATIONCODE
| چاپ = یکم
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 
| کتابخوان همراه نور = 
| کد پدیدآور = 
| پس از = 
| پیش از = 
}}

'''ثنویان در عهد باستان '''، تألیف [[جلالی نایینی، محمدرضا|محمدرضا جلالی نائینی]]، به بررسی آیین‌های باستانی ایران، با رنگ ثنویت‌گرایی اختصاص دارد. 

به گفته مؤلف، «ثنویه» نام عمومی پیروان همه مذاهبی است که به دو خدا، یکی خدای نور و خیر به نام اهوره‌مزدا و دیگری خدای تاریکی و شر به اسم اهریمن معتقد بودند و در حدود هزاره دوم پیش از میلاد در پهنه فلات ایران و حواشی آن پیدا شدند. 

نویسنده با روش توصیفی و با استناد به منابع مهم در این زمینه، کتاب خود را در یک پیشگفتار، که در آن مطالبی درباره علم تاریخ ادیان، فرهنگ عصر ساسانی و توجه ملل و نحل‌نویسان مسلمان به ثنویان آورده، و همچنین هست بخش و یک پیوست تنظیم کرده است. 

نگاهی به اسطوره‌های مربوط به نمونه نخستین انسانی، یعنی کیومرث و خاندان پیشدادیان، محتوای بخش نخست را تشکیل می‌دهد. در بخش دوم، آیین زروانی بررسی شده است. بخش‌های سوم و پنجم، به ترتیب، به بررسی آیین مغان و دین ایرانیان پیش از زرتشت و آیین مهرپرستی اختصاص دارد. در بخش ششم، زندگی و دوران پیامبری زرتشت بر بنیاد روایت‌های گوناگون از جمله روایت‌های یونانی، منابع اسلامی و روایت‌های سنتی بررسی شده است. سرانجام در دو بخش پایانی، آیین‌های مانویت و مزدکیه با اشاره‌ای به زندگی بنیادگذاران آن‌ها، مهم‌ترین باورها و منابع مطالعه درباره‌آن‌ها از نظر گذرانده شده است. در قسمت پیوست کتاب هم مطالبی چند درباره شورش انوشه‌زاد بر پدرش انوشیروان براساس منابع تاریخی اسلامی از جمله اخبارالطوال دینوری و شاهنامه فردوسی آمده است<ref> شرفایی، محسن؛ اکبری چناری، علی؛ ص358-359</ref>.