نمایش مبدأ برای تهذیب البلاغة

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR15386J1.jpg
| عنوان = تهذیب البلاغة
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[فضلی، عبدالهادی]] (نويسنده)
[[حسینی، علی]] (محشی)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =‎‏/‎‏ف‎‏6‎‏ت‎‏9‎‏ 2038 ‏PJ‎‏ 
| موضوع =زبان عربی - بدیع - زبان عربی - معانی و بیان
|ناشر 
| ناشر = دار العلم
| مکان نشر = ایران - قم
| سال نشر = 1387ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE15386AUTOMATIONCODE
| چاپ = 2
| شابک = 978-964-9972-01-5
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 15386
| کتابخوان همراه نور = 15386
| کد پدیدآور = 1961
| پس از = 
| پیش از = 
}}

'''تهذیب البلاغة''' تألیف [[فضلی، عبدالهادی|عبدالهادی فضلی]] (۱۳۱۴ - ۱۳۹۲ش)، از عالمان برجسته علوم مختلف اسلامی در دوران معاصر،  از اهالی بصره، در موضوع علم بلاغت 

بلاغت در لغت، وصول و رسیدن به چیزی را گویند و در اصطلاح بلاغت را گاهی وصف کلام آورده و می‌گویند کلام بلیغ و زمانی وصف متکلم قرار داده و می‌گویند متکلم بلیغ. 

بلاغت در سخن، هماهنگ بودن آن با مقتضی حال است و حال، انگیزه «زمینه‌ها و شرایط» و برانگیزنده گوینده است برای اینکه: همراه سخنی که اصل مقصودش را می‌رساند، ویژگی و پیرایه‌ای را نیز رعایت کند.<ref> ر.ک: متن، ص9</ref> 

نویسنده پس از بیان عناصر بلاغت یا سبک‌ها و شیوه‌های ادبی <ref> ر.ک: همان، ص11</ref>، شرایط و بایسته‌های بلاغت را بیان نموده <ref> ر.ک: همان </ref> و اقسام سبک‌ها و شیوه‌های ادبی را ذکر نموده است. <ref> ر.ک: همان، ص12</ref> 

ایشان در ادامه کتاب را به چهار بخش جداگانه تقسیم کرده است. در بخش اول درباره علم معانی سخن گفته است. <ref> ر.ک: همان، ص17</ref>، ایشان علم معانی را علمی می‌داند که در آن از سبک‌ها و شیوه‌های هماهنگی الفاظ درخور مقام و مناسب حال، بحث و گفتگو می‌شود. <ref> ر.ک: همان </ref> کلام و تقسیمات مرکب <ref> ر.ک: همان، ص20</ref>، احکام مسندٌالیه <ref> ر.ک: همان، ص24</ref>، احکام مسند <ref> ر.ک: همان، ص46</ref>، احکام قیدها یا وابسته‌های فعل <ref> ر.ک: همان، ص52</ref>، تقسیم اسناد <ref> ر.ک: همان، ص57</ref> از دیگر قسمت‌های این بخش است.

بخش دوم کتاب درباره اقسام کلام است <ref> ر.ک: همان، ص65</ref> و در آن از خبر <ref> ر.ک: همان، ص65</ref>، اقسام خبر <ref> ر.ک: همان، ص69</ref>، انشا و اقسام آن <ref> ر.ک: همان، ص73-74</ref> و شیوه‌های به‌کارگیری جمله‌های انشائیه <ref> ر.ک: همان، ص74</ref> و.....سخن گفته است.

بخش سوم کتاب درباره علم بیان است. ایشان علم بیان را دانشی می‌داند که در آن از شیوه‌های معنوی کلام بحث و گفتگو می‌شود و با به‌کارگیری آن شیوه‌ها، کلام هماهنگ و مناسب مقام می‌گردد. <ref> ر.ک: همان، ص99</ref> 

نویسنده در تفاوت علم بیان و معانی می‌نویسد: دانش بیان به طور کامل از صورت‌های ذهنی متفاوت برای تحقق‌یافتن یک معنی بحث و گفتگو می‌کند، درحالی‌که دانش معانی در پیرامون اشکال گوناگون برای دستیابی به یک معنا بحث می‌کند و به تعبیر دیگر عنصر اصلی و رکن اساسی بیان، خیال است، اما هسته مرکزی معانی، شکل‌گیری‌های مختلف به‌منظور دستیابی به معنایی روشن و خاص است. <ref> ر.ک: همان، ص101</ref>، سپس به بیان هر یک از اسلوب‌ها و دست‌مایه‌های بنیادی علم بیان یعنی تشبیه <ref> ر.ک: همان، ص102</ref>، حقیقت و مجاز <ref> ر.ک: همان، ص112</ref>، استعاره <ref> ر.ک: همان، ص118</ref>  و کنایه <ref> ر.ک: همان، ص124</ref>  پرداخته و پس از تعریف هرکدام، تقسیمات آنها را بیان کرده است.

چهارمین بخش کتاب درباره علم بدیع است. <ref> ر.ک: همان، ص129</ref> علم بدیع دانشی است که در آن از شکل‌های معنوی و لفظی که موجب زیبایی کلام و تأثیر بیشتر آن در شنونده و خواننده است، بحث و گفتگو می‌کند. <ref> ر.ک: همان </ref>. نویسنده هر یک از شیوه‌ها و گونه‌های بدیع را به صورت‌های معنوی و لفظی تقسیم می‌کند.

مهم‌ترین صور بدیعی عبارت‌اند از: 
#شکل‌های معنوی که عبارت‌اند از: طباق، توریه، استخدام، لف‌ونشر، مبالغه، حسن تعلیل. 
#شکل‌های لفظی که عبارت‌اند از: جناس، سجع، حسن ابتدا و انتها،  
نویسنده در این بخش هرکدام از این اشکال و صورت‌های بدیع را شرح داده است.