نمایش مبدأ برای تفسیر کلبی

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر = NUR00000J1.jpg
| عنوان = تفسیر کلبی
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان= 
| پدیدآوران = 
[[کلبی، محمد بن سائب]] 
|زبان
| زبان = 
| کد کنگره =
| موضوع =
|ناشر =
| ناشر = 
| مکان نشر =  
| سال نشر = 
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00000AUTOMATIONCODE
| چاپ = 
| شابک = 
| تعداد جلد = 
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 
| کتابخوان همراه نور = 
| کد پدیدآور = 
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''تفسیر کلبى'''، اثر [[کلبی، محمد بن سائب|ابونضر، محمد بن سائب کلبى کوفى]](متوفاى 146) از کهن‌ترین و باارزش‌ترین تفاسیر سلف شناخته شده و همواره مورد استفاده مفسران قرار داشته است.

به جهت تهمت‌هاى ناروایى که به وى بسته بودند، بزرگان اهل حدیث و تفسیر و نیز تاریخ، از همان دوران، در هنگام نقل حدیث از وى، با کنیه یا لقب از او یاد مى‌کردند و در حالى که او را یکى از سرشارترین منبع تفسیر و حدیث و تاریخ مى‌شناختند. [[ابوالمظفر سمعانی، منصور بن محمد|سمعانى]] مى‌گوید: «ثورى و محمد بن اسحاق، هنگام روایت از او، مى‌گفتند: حدّثنا ابوالنضر، تا شناخته نشود.

[[عوفی، عطیة بن سعد|عطیه عوفى]] او را با عنوان ابوسعید یاد مى‌کرد و مى‌گفت: حدثنى ابوسعید». 

آراء تفسیرى وى در کتب پس از وى امثال [[طبری، محمد بن جریر بن یزید|طبرى]]، [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطى]]، [[ابن عطیه، عبدالحق بن غالب|ابن عطیه]]، [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن کثیر]]، [[طبرسی، فضل بن حسن|طبرسى]] و غیره فراوان به چشم مى‌خورد و غالبا با همان عنوان «کلبى» و احیانا با عناوین دیگر از او یاد مى‌شود و شاید به همین جهت، فؤاد سزگین به اشتباه رفته که مى‌گوید: «طبرى در تفسیر، از کلبى بهره نگرفته و در تاریخ اندکى از او بهره گرفته است»! 

[[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلکان]] مى‌گوید: «کلبى، صاحب تفسیر و عالم به انساب و در این دو رشته سرآمد و مقتداى همگان بوده است». [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|جلال‌الدین سیوطى]] مى‌گوید: «به بلندایى و پر محتوایى تفسیر کلبى کسى ننگاشته است». 

با یک بررسى سردستى، بیش از هفتاد مورد در «تفسیر طبرى» یافتیم که آراء تفسیر کلبى را با همین عنوان آورده است و شگفت آنکه در چاپهاى اخیر «تفسیر طبرى» مقدمه‌نویس آن، به پیروى از فؤاد سزگین، بدون تحقیق، سخن او را تکرار کرده و افزوده است: «طبرى در تفسیر، از کلبى، مقاتل و واقدى چیزى نیاورده؛ زیرا آنان را مورد اعتماد نمى‌دانست»! در حالى که از هر سه نفر، روایت دارد که محقق مزبور، اگر به ابزار اطلاعاتى که امروزه در دست است مراجعه مى‌کرد، چنین پندار بى‌اساسى را اظهار نمى‌داشت! جاى سؤال است: این تفسیر کهن- که انباشته‌اى از علم است- چرا تاکنون به چاپ نرسیده، با آنکه نسخه‌هاى فراوانى از آن هنوز در دست است؟! فؤاد سزگین، از نسخه‌هاى متعدد خطّى این تفسیر- با ذکر خصوصیات هر یک- یاد مى‌کند که اکنون بیش از 40 نسخه تنها در شهر اسلامبول و چندین نسخه در شهرهاى بغداد، کابل، پنگیپور و دمشق وجود دارد. 

امید است این میراث فرهنگى اصیل همانند دیگر میراثهاى جاوید اسلامى به زیور طبع آراسته گردد.