نمایش مبدأ برای ترجمه تاریخ یعقوبی

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR02358J1.jpg
| عنوان =ترجمه تاریخ یعقوبی
| عنوان‌های دیگر =تاریخ الیعقوبی. فارسی
| پدیدآوران = 
[[یعقوبی، احمد بن اسحاق]] (نویسنده)

[[آیتی، محمدابراهیم]] (مترجم)
| زبان =فارسی
| کد کنگره =‏DS‎‏ ‎‏35‎‏/‎‏63‎‏ ‎‏/‎‏ی‎‏7‎‏ ‎‏ت‎‏2041
| موضوع =
اسلام - تاریخ - متون قدیمی تا قرن 14

تاریخ جهان - متون قدیمی تا قرن 14

کشورهای اسلامی - تاریخ - متون قدیمی تا قرن 14
| ناشر = 
شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
| مکان نشر =تهران - ایران
| سال نشر = 1371 ش 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE02358AUTOMATIONCODE
| چاپ =6
| تعداد جلد =2
| کتابخانۀ دیجیتال نور =02358
| کتابخوان همراه نور =02358
| کد پدیدآور =

| پس از =
| پیش از =
}}

'''تاريخ يعقوبى'''، ترجمه فارسى كتاب «تاريخ اليعقوبي» اثر عربى [[یعقوبی، احمد بن اسحاق |احمد بن ابويعقوب بن جعفر بن وهب بن واضح يعقوبى]] (زنده در 292ق) است كه به قلم [[آیتی، محمدابراهیم|محمدابراهیم آيتى]]، نگارش شده است.

كتاب حاضر، ترجمه جلد اول و تقريبا يك‌چهارم جلد دوم (يعنى از ميلاد رسول اكرم(ص) تا آغاز خلافت ابوبكر) است و بخش دوم؛ يعنى ترجمه قسمت باقى‌مانده جلد دوم (از دوران خلافت ابوبكر تا خلافت معتمد و ابتداى حوادث سال 259ق) كه پس از انتشار بخش اول، به چاپ خواهد رسيد، همين مقدار مى‌شود.<ref>مقدمه مترجم، صسى‌وهفت</ref>

در متن اصلى كتاب، افتادگى‌هایى وجود داشته است. علاوه بر افتادگى‌هاى نسخه اصل كه از خود نسخه معلوم بوده و ناشر جاى آن را در نسخه چاپى، با نقطه‌گذارى، نشان‌دار ساخته است، افتادگى‌هاى ديگرى در نسخه بوده كه تاكنون بدان توجه نشده و مترجم، در حواشى و مستدرك حواشى، جاى آن‌ها را نشان داده است و بيشتر هر دو قسمت را از روى مآخذ ديگر (بدون تصرف در متن) در پاورقى يا ميان پرانتز، تكميل كرده و چون معتقد است حواشى هوتسما چندان مفيد نيست، براى تكميل نقائص كتاب و توضيح آنچه نيازمند توضيح بود، حواشى ذيل صفحات و مستدرك حواشى را از مآخذ مختلف، جمع‌آورى و اقتباس نموده است و اگر در يكى - دو مورد از حاشيه اصل كه در نسخه خطى بوده است، چيزى نقل شده، بدان تصريح كرده است.<ref>ر.ک: همان</ref>

وى اختلاف سه چاپ اروپا، نجف و بيروت را در موارد اختلاف نسخه‌ها، نشان داده و مبناى ترجمه خود را نسخه چاپ اروپا از كتاب‌هاى كتابخانه آستان مقدس رضوى قرار داده است و هرگاه در موردى، به غلط بودن نسخه اروپا، اطمينان داشته و يكى از دو نسخه ديگر را صحيح دانسته، در پاورقى، صورت نسخه اروپا را ضبط كرده و آنجا كه همه نسخه‌ها با هم مطابق بوده و درعين‌حال نادرست به نظر مى‌رسيده است، در عبارت كتاب تصرف نكرده و صحيح آن را در حاشيه يا مستدرك حواشى، يادآور شده است و اگر در چنين موردى، ترجمه صحيح را در متن گذاشته باشد، در پاورقى و حاشيه، آن را توضيح داده است.<ref>ر.ک: همان، صسى‌وهشت</ref>

آنجه در ترجمه ميان اين علامت [] قرار گرفته، در اصل عربى چاپ اروپا نيز، به همين صورت است و آنچه ميان اين علامت () قرار داده شده، اضافاتى است كه مترجم براى توضيح مطلب يا تكميل عبارت، افزوده است.<ref>همان</ref>

از آنجا كه در چاپ اروپا، براى دو جلد، دو فهرست مشترك تاريخى و جغرافيايى تهيه و تنظيم شده است، لذا مترجم فهرست‌هاى بخش اول را ضميمه همين بخش ساخته و علاوه بر دو فهرست تاريخى و جغرافيايى كه از دو فهرست هوتسما جامع‌تر و دقيق‌تر تنظيم شده، «فهرست قبايل و طوايف و سلسله‌ها و خاندان‌ها» و نيز «فهرست كتاب‌هایى كه مؤلف نام برده است» تنظيم و ضميمه شده و براى مزيد فايده در اول هر باب و فصل، شماره صحفه را در چاپ اروپا نشان داده است و فهرست منابع و مآخذ حواشى دو جلد، با تعيين چاپ‌هایى كه در اختيار مترجم بوده است، در پايان جلد دوم، قرار گرفته است.<ref>ر.ک: همان</ref>