نمایش مبدأ برای تجريد الاعتقاد

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR01190J1.jpg
| عنوان =تجريد الاعتقاد
| عنوان‌های دیگر =تحریر العقاید، تجرید العقائد، تجرید الکلام
| پدیدآوران = 
[[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد]] (نویسنده)
[[حسینی جلالی، محمدجواد]] (محقق)
| زبان =عربی
| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏210‎‏ ‎‏/‎‏ن‎‏6‎‏ت‎‏3
| موضوع =
کلام شیعه امامیه - متون قدیمی تا قرن 14
| ناشر = 
مکتب الإعلام الإسلامي، مرکز النشر
| مکان نشر =تهران - ایران
| سال نشر = 1407 ق 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01190AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01190
| کتابخوان همراه نور =01190
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''تَجریدُ الإعتِقاد''' یا'''تجرید الکلام''' نام دارد، كتابى است مشهور و در فن خويش بى‌نظير كه [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه طوسى]] آراى كلامى خود را با بهترين نظام و قوى‌ترين براهین، به سبک شيوايى، در آن گرد آورده است.

اين كتاب، از كتاب‌هاى مهمى است كه در تبيين عقايد اماميه، نگاشته شده و به گفته برخى، اولين آنها به حساب مى‌آيد. [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير]]، در ابتداى اين اثر، آن را تحرير العقائد ناميده، اما بعدها، اين كتاب، به اسامى ديگرى همچون تجريد الاعتقاد، تجريد العقائد و تجريد الكلام، اشتهار يافته است.

بعضى، احتمال داده‌اند كه خواجه، عنوان تجريد الاعتقاد را تحت تأثير كتاب «التجريد» قاضى، عبدالجبار معتزلى، برگزيده است. كسانى نيز معتقدند اين كتاب، از خود [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير]] نيست. مستند ترديد ايشان در انتساب تجريد به خواجه، ناسازگارى برخى از مباحث آن با آراى [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصير‌الدين طوسى]] در ساير آثارش، مانند شرح اشارات است، اما اكثريت دانشمندان، اين ترديد را روا ندانسته‌اند. اين ناسازگارى را بر اساس تحول انديشه‌هاى او، مى‌توان تبيين كرد.

انتساب تجريد به [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصير‌الدين طوسى]] اسماعيلى مذهب هم نارواست، زيرا بدون ترديد آن را پس از روى‌گردانى از مذهب اسماعيلى و گرايش به مذهب اماميه اثنا عشرى نوشته است. بنا به قول مشهور، خواجه، نگارش تجريد را در 660ق، به پايان برد.

اين گمانه‌زنى كه تجريد، آخرين كتاب [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه طوسى]] است، نيز نارواست و سرانجام اينكه انگيزه خواجه از نگارش تجريد، تحرير مسائل كلامى، نظام‌مندسازى انديشه‌هاى دينى و بيان مستدل عمده‌ترين عقايد شيعه اماميه است.

[[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير]]، اين كتاب را برخوردار از بهترين اسلوب و مشتمل بر ديدگاه‌ها و اعتقاداتى كه با برهان براى وى اثبات گرديده، معرفى مى‌كند. بنا بر اين بر خلاف برخى كتاب‌هاى او كه صرفا تبيين نظريات عده‌اى از بزرگان است، اين كتاب، حاوى آراى خاص اوست.