نمایش مبدأ برای تاریخ تصوف (1)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR17273J1.jpg
| عنوان = تاریخ تصوف (1)
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[دهباشی، مهدی]] (نويسنده)
[[میرباقرى‌ فرد، علی‌اصغر]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =/‎‏د‎‏9‎‏ت‎‏2‎‏ 275 BP 
| موضوع =تصوف - تاریخ - عرفان - تاریخ
|ناشر 
| ناشر = سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). مرکز تحقيق و توسعه علوم انسانی
| مکان نشر = ایران - تهران
| سال نشر = 1386ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE17273AUTOMATIONCODE
| چاپ = 2
| شابک = 964-530-043-6
| تعداد جلد = 2
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 17273
| کتابخوان همراه نور = 17273
| کد پدیدآور = 10386
| پس از = 
| پیش از = 
}}
{{کاربردهای دیگر|تاریخ تصوف (ابهام‌زدایی)}}
'''تاریخ تصوف (1)''' اثر [[دهباشی، مهدی|مهدی دهباشی]] و [[میرباقرى‌ فرد، علی‌اصغر|سید علی‌اصغر میرباقری فرد]]، جلد اول مجموعه‌ای سه‌جلدی با عنوان «تاریخ تصوف سیر و تطور عرفان اسلامی» است که در آن، به بررسی تاریخ تصوف، از آغاز تاکنون، پرداخته شده است.

نویسنده معتقد است در بررسی تاریخ تصوف، ضروری است به عناصر و عوامل گوناگون در زمینه‌های پیدایش تصوف و چگونگی شکل‌گیری آن، رابطه تصوف با مسائل اجتماعی و سیاسی، احوال و آرای مشایخ و سیر تألیف متون عرفانی، توجه شود و همچنین ضروری است مبانی و اصول عرفانی و چگونگی تطور آن، تبیین شود. به اعتقاد وی، تاریخ تصوف، یکی از حوزه‌های مهم تحقیقی در اقلیم عرفان اسلامی است که با تشریح عناصر مختلف که در شکل‌گیری و سیر عرفان اسلامی نقش مهمی داشته‌اند و همچنین تحلیل رابطه آن‌ها با یکدیگر می‌کوشد تصویری روشن از سیمای عرفان اسلامی، در هر دوره ارائه و ویژگی‌های عرفان را در دوره‌های مختلف، تبیین کند<ref>مقدمه، صفحه نه</ref>.

مطالب، در چهار فصل سامان‌یافته است. در فصل نخست، به تبیین جایگاه عرفان و تصوف در معارف و علوم اسلامی پرداخته شده است. بدین منظور، ابتدا علوم بر مبنای موضوع و روش تقسیم گردیده<ref>متن کتاب، ص1</ref>، ضمن تعریف عرفان و تصوف<ref>همان، ص9</ref>، تفاوت میان این دو، مطرح شده است<ref>همان، ص13</ref>. سیمای عارفان در نهج‌البلاغه، تفاوت عارف و زاهد و عابد، عرفان نظری و عملی و بررسی وجوه و اشتقاق کلمه «صوفی» و «تصوف»، از دیگر مطالب این فصل است<ref>همان، ص15- 25</ref>.

فصل دوم، به کاویدن و بررسی سرچشمه عرفان اسلامی پرداخته است. بدین منظور، ابتدا جایگاه عرفان و تصوف در نظر، متکلمان و فیلسوفان بررسی گردیده<ref>همان، ص45</ref> و سپس، به بحث پیرامون نظر برخی دیگر از محدثان، فقها و متکلمان اسلامی، نظر اباحی‌گری نظر منتقدان منصف در این زمینه، پرداخته شده است<ref>همان، ص46</ref>.

در فصل سوم، به پیمودن سیر تصوف و عرفان اسلامی از آغاز تا قرن هفتم هجری سپری گردیده و از عرفان بزرگانی چون [[ذوالنون مصری]]، [[بایزید بسطامی]]، [[جنید بغدادی، جنید بن محمد|جنید بغدادی]]، [[شبلی بغدادی]]، [[ابوسعید ابوالخیر]]، [[ابوالحسن خرقانی، علی بن احمد|ابوالحسن خرقانی]]، [[قشیری، عبدالکریم بن هوازن|ابوالقاسم قشیری]]، [[انصاری، عبدالله بن محمد|خواجه عبدالله انصاری]] و [[عطار، محمد بن ابراهیم|عطار نیشابوری]] سخن به میان آمده<ref>همان</ref> و در آخرین فصل، به منازل سیروسلوک و دیدگاه بزرگان دین و عرفا درباره این منازل، پرداخته شده است<ref>همان، ص202</ref>.