نمایش مبدأ برای تاریخ ادیان ابتدایی و قدیم

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR17209J1.jpg
| عنوان = تاریخ ادیان ابتدایی و قدیم
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[آزادگان، جمشید]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =/‎‏آ‎‏4‎‏ت‎‏2 96 ‏BL‎‏ 
| موضوع =ادیان - تاریخ - راهنمای آموزشی (عالی) - دین - فلسفه
|ناشر 
| ناشر = سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). مرکز تحقيق و توسعه علوم انسانی
| مکان نشر = ایران - تهران
| سال نشر = 1387ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE17209AUTOMATIONCODE
| چاپ = 3
| شابک = 964-459-958-6
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 17209
| کتابخوان همراه نور = 17209
| کد پدیدآور = 10297
| پس از = 
| پیش از = 
}}
{{کاربردهای دیگر|تاریخ ادیان (ابهام‌زدایی)}}
'''تاریخ ادیان ابتدایی و قدیم''' اثر [[آزادگان، جمشید|جمشید آزادگان]]، پژوهشی است در ریشه‌های ادیان ابتدایی جهان و ادیان قدیم سه فرهنگ و تمدن باستانی بین‌النهرین، مصر و یونان.

از جمله ویژگی‌های کتاب، آن است که به منظور یادگیری ژرف‌تر و فراگیرتر مطالب، روش تحقیق، مکاتب تحقیق، اصطلاحات و مفاهیم اساسی موضوع پژوهش، در اختیار خواننده قرار گرفته است. علاوه بر آن، از عکس‌ها و تصویرهای موجودات پرستیده‌شده و نقشه‌های جغرافیایی مناطق مورد بحث، استفاده گردیده است تا مطالب و موضوعات مربوط به آن، بهتر و بیشتر فهمیده شود<ref>ر.ک: مقدمه، صفحه نه</ref>.

روش پژوهش در کتاب، با نگرش باستان‌شناسی، اسطوره‌شناسی و فرهنگ‌شناسی توأم است که از منابع معتبر مردم‌شناسی فرهنگی، روان‌شناسی اجتماعی و پدیده‌شناسی برای این کار استفاده شده است. خاستگاه دین را دانشمندان دین‌شناس به تفاوت، فتی شیسم، نیچریسم، آنیمیسم یا توتمیسم می‌دانند؛ این خاستگاه‌ها همه موردبحث و بررسی تحلیلی قرار گرفته و انتقادات وارد بر آن‌ها در متن کتاب، آورده شده است<ref>همان، صفحه نه- ده</ref>.

علاوه‌برآن، با الهام از روش جدید و موفق واخ آلمانی که پژوهشگری نواندیش در تاریخ ادیان، جامعه‌شناسی دین و علم تطبیق ادیان است، مطالب مبسوطی در فصل روش‌های تحقیق کتاب آورده شده که ذهنیت بی‌طرف، جامع‌نگر، علم‌اندیشی و منصفانه را به انسان مطالعه‌گر می‌دهد تا در دین‌پژوهی یک سوکشی نکند و به بیراهه نرود<ref>همان، صفحه ده</ref>.

دین و اخلاق، پاسخ‌گوی نیازهای فردی و اجتماعی انسان و عرفان مصفا کننده روح بشری، لزوما با خرافات و موهومات گره نخورده و یکی نیست. اینها و انصاف و مدارا با همه ادیان و مذاهب، در روش‌های تحقیق کتاب حاضر، به دیده گرفته شده تا به سهم خود، دین اخلاقی و وظیفه عالی انسانی خود را به‌جای آورده باشد؛ زیرا این کتاب، درعین‌حال که درسی و دانشگاهی است، مخالف براندازی دین و اخلاق و عرفان است<ref>همان</ref>.

مطالب در قالب دو کتاب: «ادیان ابتدایی» و «ادیان باستان»، در چهار بخش، تنظیم شده است. کتاب ادیان ابتدایی، بخش اول تا سوم را در خود جای‌داده است. بخش نخست، به کلیات اختصاص‌یافته و در آن، ضمن اشاره به خلاصه روش‌های سه‌گانه تحقیق (جامعه‌شناسی، روان‌شناسی و پدیده‌شناسی) در علم‌الادیان، به تبیین مفاهیم و اصطلاحات اصلی بحث، پرداخته شده است<ref>متن کتاب، ص3- 32</ref>.

در بخش دوم، به تشریح مبحث جان‌پرستی و بیان تفاوت آن با طبیعت‌پرستی، پرداخته شده و در این زمینه، نظریه‌های سه‌گانه آنیمیسم، نظریه نیچریسم تبیین گردیده و در بخش سوم، مباحث مربوط به قوم‌پرستی و نظریه‌های مکاتب درباره توتمیسم، مطرح شده است<ref>همان، ص41- 195</ref>.

کتاب دوم، دربردارنده بخش چهارم است. در این بخش، بحث‌وبررسی مفصل ادیان باستان در مصر، بین‌النهرین و یونان، پرداخته شده است<ref>همان، ص205- 286</ref>.