نمایش مبدأ برای تاريخ يحيى بن معين

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR69083J1.jpg
| عنوان = تاريخ يحيى بن معين
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[یحیی بن معین]] (نويسنده)
[[دوری بغدادی، ابو الفضل عباس بن محمد بن حاتم]] (نويسنده)

[[ابن طهمان، ابوخالد یزید بن هیثم]] (نويسنده)

[[حسن، عبد الله احمد]] (محقق)

[[ابن طهمان، ابوخالد یزید بن هیثم]] (مقدمه‌نويس)

[[مکتب الدراسات الإسلامیة لتحقیق التراث]] (سایر)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =BP۱۱۵/ی۳ت۲     
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = دار القلم
| مکان نشر = لبنان - بیروت
| سال نشر = 13سده
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE69083AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 2
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 69083
| کتابخوان همراه نور = 69083
| کد پدیدآور = 11952
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''تاريخ يحيی بن معين'''، مشتمل بر اخبار و سخنان [[یحیی بن معین]] (158-233ق) به روایت [[دوری بغدادی، ابو الفضل عباس بن محمد بن حاتم|ابوالفضل عباس بن حاتم دوری بغدادی]] (185-271ق)، شاگرد [[یحیی بن معین|ابن معین]] است. در ادامه این اثر، کتاب دیگری با عنوان «ملحق بكلام يحيی بن معين» به روایت «[[ابن طهمان، ابوخالد یزید بن هیثم|ابوخالد یزید بن هیثم بن طهمان]]» ارائه شده است. مقدمه و تحقیق و پانوشت‌‌های کتاب به قلم [[حسن، عبد الله احمد|عبدالله احمد حسن]] است.

در ابتدای کتاب، پس از مقدمه‌ای کوتاه از محقق، شرح حال [[یحیی بن معین]] و آثار او ذکر شده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص7-10</ref>‏.

[[یحیی بن معین]]، به معنای متعارف امروزین کتابی تألیف نکرده است، بلکه شاگردانش معارفی را که از او شنیده‌اند، تدوین و تألیف کرده‌اند. بیشتر این مباحث در موضوع «جرح و تعدیل» و «علل احادیث» و مباحث مرتبط با آنهاست. کتاب التاريخ نوشته [[دوری بغدادی، ابو الفضل عباس بن محمد بن حاتم|ابوالفضل عباس بن حاتم دوری]] از آن جمله است<ref>ر.ک: تقی‌الدین، احمد، ص29</ref>‏.

در این کتاب، شرح حال افراد به‌همراه اطلاعاتی درباره جرح و تعدیل، اسامی صاحبان کنیه‌ها و برعکس، نسب برخی راویان، تعیین صحابی یا تابعی بودن و راویان برخی اشخاص بیان شده است.

با بررسی کتاب چنین به ‌دست می‌آید که نظام طبقاتی و تنظیم در این اثر بر اساس شهرها انجام شده است و بر این اساس صحابه را از تابعان و راویان پس از آنها جدا ساخته و افزون بر این، به‌گونه‌ای نسبی، افراد پس از صحابه (تابعان و دیگران) را بر اساس شهرها مرتب کرده است. لازم به ذکر است که دوری در این کتاب به‌غیر از نقل آرای استادش، [[یحیی بن معین]]، برخی اطلاعات را نیز خود بر کتاب افزوده است؛ ازاین‌رو، وفات [[یحیی بن معین]] و [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] (متوفی 241ق) هم در آن گزارش شده است. همچنین به دلیل ملازمت طولانی دوری با [[یحیی بن معین]]، آخرین آرای ابن معین بدون اختلاف نقلیات در آن آمده است<ref>ر.ک: رحمان‌ستایش، محمدکاظم، ص128</ref>‏.

در این نسخه از کتاب، 5414 مورد از سخنان و اخبار [[یحیی بن معین]] به نقل از [[دوری بغدادی، ابو الفضل عباس بن محمد بن حاتم|عباس بن حاتم دوری]] در دو جلد ارائه شده است. پس از آن نیز در ملحق کتاب، 407 سخن دیگر به نقل از [[ابن طهمان، ابوخالد یزید بن هیثم|یزید بن هیثم بن طهمان]] ذکر شده است.

تصحیح این کتاب با استفاده از نسخه احمد محمد نور که از تنها نسخه خطی اثر استفاده کرده به انجام رسیده است. محقق، مطالب متن را شماره‌گذاری کرده و نصوص را – در حد توان - به کتبی که از آنها نقل شده ارجاع داده است. فهرست اعلام ذکرشده در کتاب را نیز برای جستجوی آسان‌تر ارائه کرده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص11</ref>‏.