نمایش مبدأ برای بیان المراتب الخمس

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR116418J1.jpg
| عنوان = بیان المراتب الخمس
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[اشکوری گیلانی، هاشم بن محسن]] (نويسنده)
[[فاضل تونی، محمدحسین]] (مقرر)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =  9ب5الف 286/6 BP 
| موضوع =عشق (عرفان) - عرفان
|ناشر 
| ناشر = [بی نا]
| مکان نشر = [بی جا] - [بی جا]
| سال نشر = 1332ق
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE116418AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 116418
| کتابخوان همراه نور = 116418
| کد پدیدآور = 10999
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''بيان المراتب الخمس'''، تقریرات درس فلسفه [[اشکوری، میرزا هاشم|آقا میرزا هاشم اشکوری رشتی]] (1213-1293ش) است که توسط شاگردش عالم معاصر [[فاضل تونی، محمدحسین|محمدحسین فاضل تونی]] (1298-1380ش)، به رشته تحریر درآمده است. این طبع از کتاب تصویر نسخه خطی رساله است.

در صفحه اول رساله شرح حال بسیار مختصری از نویسنده رساله، [[فاضل تونی، محمدحسین|محمدحسین فاضل تونی]]، که از اساتید دانشگاه تهران بوده با ذکر تاریخ تولد و وفات و محل تولد و دفنش ذکر شده است<ref>ر.ک: مطلع رساله، ص1</ref>.

[[اشکوری، میرزا هاشم|اشکوری]] در این مباحث بنا داشته که مسئله وحدت حقیقی را با برطرف کردن توهم اشتباه بین احدیت و وحدانیت که در بعضی اذهان است، روشن نماید و آن را با توضیح مراتب وجودی از حیث عدد به پنج مرتبه تبیین نماید. وی کلام خویش را به اقوال فلاسفه بزرگ و آیات قرآن کریم و احادیث معصومین(ع) تقویت کرده است<ref>ر.ک: الصاوی، صلاح، ص114</ref>.

نویسنده این رساله مختصر - که قریب به پانزده صفحه است - را با این توضیح آغاز کرده که واجب تعالی، طبیعت وجود و وجود مطلق محض و وجود خالص از هر قید و اعتبار است و هیچ ترکیب و کثرتی در آن راه ندارد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص2</ref>. همچنین وحدت حقیقی ذاتی را توضیح داده و گفته است: با این توضیح می‌توان کلام [[امام سجاد علیه‌السلام|امام زین‌العابدین(ع)]] را فهمید که فرمود: «إلهي لك وحدانية العدد»<ref>ر.ک: همان، ص4</ref>.

وی در بخش دیگری از رساله در مقام توضیح این حدیث [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]: «العلم علمان فعلم عندالله مخزون لم يطلع عليه أحد من خلقه و علم علّمه ملائكته و رسله...» برآمده و شرح و توضیح [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرای شیرازی]] (979-1050/1045ق) را ارائه کرده است<ref>ر.ک: همان، ص12</ref>.

نگارش رساله آن‌گونه که نویسنده در پایان آن نوشته، در سال 1332 به اتمام رسیده است<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>.