نمایش مبدأ برای انساب‌نگاری شیعه تا پایان قرن هفتم هجری

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR56002J1.jpg
| عنوان = انساب‌نگاری شیعه تا پایان قرن هفتم هجری
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[عالمی، محمد رضا]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =  /الف8 ع16 211/5 BP 
| موضوع =شیعه - نسب‌نامه - نسب‌شناسی
|ناشر 
| ناشر = آستان قدس رضوی. بنياد پژوهشهای اسلامى ** پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
| مکان نشر = ایران - قم ** ایران - مشهد مقدس
| سال نشر = 1393ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE56002AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 978-600-298-042-7
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 56002
| کتابخوان همراه نور = 56002
| کد پدیدآور = 44633
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''انساب‌نگاری شیعه تا پایان قرن هفتم هجری'''، تألیف [[عالمی، محمد رضا|سید محمدرضا عالمی]] (متولد 1359ش)، نقش شیعیان در انساب‌نگاری مسلمانان و تطورات آن را در آغاز انساب‌نگاری تا پایان قرن هفتم هجری مورد بررسی قرار داده است. از لحاظ موضوعی انساب‌نگاری شیعیان اعم از امامی، زیدی و اسماعیلی مورد نظر است.

نویسنده در مقدمه کتاب در ذکر پیشینه نگارش در موضوع انساب‌نگاری شیعه و ضرورت این تحقیق تصریح کرده که «به‌طور خاص کتاب یا مقاله‌ای در مورد تطورات انساب‌نگاری شیعیان وجود ندارد»<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص2</ref>‏.

پژوهش حاضر دارای پنج فصل است؛ در فصل اول با عنوان کلیات، به مطالبی مانند مفاهیم، پیشینه انساب‌نگاری در میان ملت‌ها و انساب و انساب‌نگاری از دید آیات و روایت پرداخته شده است.

در فصل دوم با عنوان انساب‌نگاری اسلامی، به مطالبی چون تاریخچه انساب‌نگاری در میان مسلمانان، کتاب‌شناسی علم انساب، جایگاه علم انساب در طبقه‌بندی علوم، عوامل رشد و کارکردهای انساب‌نگاری، روش‌ها و سبک‌های انساب‌نگاری پرداخته شده است.

شکل‌گیری انساب‌نگاری عمومی در بین شیعیان و بررسی ‌تألیفات آنان در این زمینه به‌همراه تأثیر و تأثر انساب‌نگاری شیعیان و اهل سنت و منابع مؤلفان شیعه در انساب‌نگاری عمومی، مطالب مطرح‌شده در فصل سوم با نام انساب‌نگاری عمومی شیعیان است<ref>ر.ک: همان، ص4</ref>.‏ مهم‌ترین تألیفات شیعیان در انساب‌نگاری عمومی که تأثیر بسزایی در جریان کلی انساب‌نگاری داشته‌اند و در دسترس هستند، عبارتند از: [[جمهرة النسب]]، [[نسب معد و اليمن الكبير (تحقیق ناجی حسن)|نسب معد و اليمن الكبير]]، [[الإكليل من أخبار اليمن و أنساب حمير (صنعاء)|الإكليل]]، [[الإيناس بعلم الأنساب]] و... که در این تحقیق به آنها پرداخته شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص193</ref>‏.

در فصل چهارم، به تاریخچه اختصاصی شیعیان، دلائل پیدایش، شکوفایی و جریان شکل‌گیری انساب‌نگاری انساب آل ابی‌طالب پرداخته شده و سپس نگاشته‌های مؤلفان شیعه در این زمینه یکایک بررسی شده‌اند.

در فصل پایانی و در ادامه بررسی انساب‌نگاری اختصاصی شیعیان، به مباحث انتزاعی و تحلیلی پرداخته شده که شامل انساب‌نگاری با منصب نقابت، محدوده جغرافیایی شبکه علمی نسّابه‌ها، نحوه ارتباط انساب‌نگاران اصلی و ویژگی‌های آنها، نقش مؤلفان امامی‌مذهب در انساب‌نگاری طالبیان و منابع انساب‌نگاران در انساب طالبیان است<ref>ر.ک: مقدمه، ص4</ref>‏.

منابع استفاده‌شده در این تحقیق را می‌توان به سه دسته عمده به شرح ذیل تقسیم کرد: کتاب‌های انساب؛ فهرست و رجال و منابع دیگر مانند کتب معجم، تفسیر و تاریخ عمومی که در جای‌جای کتاب و به‌واسطه نیازی که به آنها احساس شده، مورد استفاده قرار گرفته‌اند<ref>ر.ک: همان، ص4-7</ref>‏.