نمایش مبدأ برای الموجز في نشأة النحو

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR70695J1.jpg
| عنوان = الموجز في نشأة النحو
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[احمد، محمد شاطر]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =  
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = مکتبة الکلیات الأزهریة
| مکان نشر = مصر - قاهره
| سال نشر = 1403ق - 1983م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE70695AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 70695
| کتابخوان همراه نور = 70695
| کد پدیدآور = 20945
| پس از = 
| پیش از = 
}}

'''الموجز في نشأة النحو'''، تألیف [[احمد، محمد شاطر|محمد شاطر احمد محمد]]، رساله‌ای است مختصر در معرفی علم نحو و اشاره به نحوه پیدایش و مراحل تکامل آن.

اثر حاضر، نوشته‌ای است موجز در بیان چگونگی پیدایش علم نحو و مراحل تطور و تکامل آن، که در ضمن آن، برخی از رجال و بزرگان نامی این علم یاد شده‌اند و نویسنده کوشیده است تا در آن، تصویری ساده و مبسوط از آنها به خوانندگان، ارائه دهد<ref>ر.ک: مقدمه، ص3</ref>.

نویسنده در ابتدا، به اختلاف موجود در واضع علم نحو اشاره کرده<ref>ر.ک: متن کتاب، ص15</ref> و سپس به بیان چگونگی رشد و نمو این دانش و مکاتب نحوی موجود در عراق و طبقات علما و اعلام آن، پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص21-‌100</ref>.

از جمله مطالب ارزشمند کتاب، اعلام، بزرگان و رجال مطرح در علم نحو برآمده از دو مکتب نحوی کوفیون و بصریون است که نویسنده، به معرفی آنها پرداخته است. این افراد، عبارتند از:
# [[ابوالاسود دئلی]]، ظالم بن عمرو بن سفیان بن جندل بن یعمر بن حلیس بن نفاثة بن عدی بن دیل بن بکر بن کنانه (متوفی 67ق)، که مردی حلیم، حازم و شاعر و از اصحاب حضرت علی(ع) بوده و در جنگ صفین، حضور داشته است. وی از عمر (23ق)، حضرت علی(ع) (40ق)، ابن عباس (68ق)، ابوذر غفاری (32ق) و...، روایت نقل کرده و یحیی بن یعمر از راویانی است که از او نقل حدیث کرده است<ref>ر.ک: همان، ص38-‌39</ref>.
# ابوالحسن علی بن حمزة بن عبدالله بن عثمان، معروف به ابوالحسن کسایی فرزند بهمن بن فیروز مولی بنی‌اسد (متوفی 89ق) که امام کوفیون در نحو و لغت و یکی از قرای هفت‌گانه معروف بود<ref>ر.ک: همان، ص61</ref>.
# محمد بن یزید بن عبدالاکبر ازدی بصری ابوالعباس مبرد (متوفی 285ق) که از طبقه هفتم بصریون بوده و از مازنی و سجستانی، اخذ روایت کرده است. نویسنده، معتقد است وی مقید به هیچ‌یک از مکاتب بصره و کوفه نبوده و برای این امر، دلایل و شواهدی را مطرح کرده است<ref>ر.ک: همان، ص80</ref>.
# احمد بن یحیی نحوی بن زید مولی بنی‌شیبان (متوفی 291ق) که از طبقه پنجم کوفیون و امام نحو و لغت کوفه بوده است. وی به خلفا و امرا متصل بوده و با مبرد، زعیم بصریون مناظرات علمی فراوانی انجام داده است<ref>ر.ک: همان، ص291</ref>.