نمایش مبدأ برای الكلام اللطيف في شرح التصريف

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR33153J1.jpg
| عنوان =الكلام اللطيف في شرح التصريف
| عنوان‌های دیگر =الکلام اللطيف: شرح فارسی بر تصريف 
| پدیدآوران = 
[[ذهنی تهرانی، سید محمدجواد]](نویسنده)

| زبان = فارسی
| کد کنگره =
| ناشر = 
نشر حاذق 
| مکان نشر = ایران - قم
| سال نشر = |مجلد1: 1367ش , 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE33153AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =33153
| کتابخوان همراه نور =33153
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''الكلام اللطيف في شرح التصريف'''، اثر [[ذهنی تهرانی، سید محمدجواد|سید محمدجواد ذهنی تهرانی]]، متن عربی و شرح فارسی کتاب «التصريف» می‌باشد که در سال 1408ق، نوشته شده است.

کتاب «التصريف»، از جمله کتب مقدماتی علم صرف است که با صغر حجمی که دارد، مشتمل بر مطالب اصلی و امهات علم صرف می‌باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/31469/1/4 ر.ک: مقدمه نویسنده، ص4]</ref>.

نویسنده در بیان انگیزه تألیف، به این نکته اشاره دارد که چون کتاب «التصريف» رساله‌ای است با الفاظ کم و درعین‌حال، حاوی معانی و مطالب پربها و باارزش و از طرفی نوعا طلاب مبتدی به آن اشتغال دارند، لذا وی درخواست‎های متعددی را که از او برای نگارش شرح فارسی بر آن شده، اجابت کرده و اقدام به تألیف اثر حاضر، نموده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/31469/1/4 ر.ک: همان]</ref>.

کتاب با مقدمه کوتاهی از نویسنده آغاز و مطالب بدون تبویب و فصل‎بندی خاصی، ارائه گردیده است.

نویسنده در مقدمه خود، نعمت «بیان» را از امتیازات و ویژگی‌های انسان برشمرده و معتقد است که این معنی، همواره مورد عنایت انبیا و اولیا و در سطح مادون، علما و دانشمندان بوده و پیوسته درصدد تکمیل و اصلاح آن بوده و به همین منظور، تألیفات و تصنیفاتی در این زمینه، به رشته تحریر درآورده‌اند که از جمله آن‌ها کتاب «التصريف» در فن صرف می‌باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/31469/1/4 ر.ک: همان]</ref>.

نویسنده در ابتدا، متن عربی را ذکر نموده و پس از ترجمه تقریبا تحت‌اللفظی آن، به تشریح و توضیح عبارت، پرداخته است.

از جمله مطالب صرفی که در این اثر مطرح گردیده، عبارت است از: تعریف تصریف؛ تقسیم فعل؛ لازم و متعدی؛ طریقه متعدی نمودن فعل لازم؛ امثله تصریف افعال؛ فعل مضارع و اقسام آن؛ دخول ناصب و جازم بر فعل مضارع؛ امر با صیغه یا امر حاضر؛ حکم نون تأکید؛ ادغام و موارد وجوب آن؛ موارد امتناع ادغام؛ معتل و اقسام آن؛ مهموز و شرح آن؛ اسم زمان، مکان و آلت؛ مصدر نوعی و مره و...

فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است.