نمایش مبدأ برای الفرق في اللغة

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR97974J1.jpg
| عنوان = الفرق في اللغة
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ق‍طرب‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍س‍ت‍ن‍ی‍ر]] (نويسنده)
[[عطیه‌، خلیل‌ ابراهیم‌]] (محقق)
[[عبدالتواب، رمضان]] (مصحح)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =PJ ۶۶۲۰/ق۶ف۴     
| موضوع =زبان عربی - واژه‌نامه‌ها,زبان عربی - اصطلاحها و تعبیرها,اندامها -- اصطلاحها و تعبیرها,اندامها -- واژه‌نامه‌ها
|ناشر 
| ناشر = مکتبة الثقافة الدينية
| مکان نشر = [بی جا] - [بی جا]
| سال نشر = 13سده
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE97974AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 97974
| کتابخوان همراه نور = 97974
| کد پدیدآور = 44628
| پس از = 
| پیش از = 
}}
''' كتاب الفرق في اللغة'''، اثری از [[ق‍طرب‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍س‍ت‍ن‍ی‍ر|ابوعلی محمد بن مستنیر]]، معروف به [[ق‍طرب‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍س‍ت‍ن‍ی‍ر|قطرب]] (متوفای 210ق)، از عالمان لغت و نحو است. این اثر در موضوع لغت است و توسط خلیل ابراهیم عطیه تحقیق شده است.

نوشتار حاضر از کهن‌ترین آثار نگاشته‌شده در فروق لغت است<ref>ر.ک: تصدیر، ص5</ref> که در آن به اختلاف کاربرد واژگان برای انسان و جانداران دیگر در امور مختلف پرداخته شده است<ref>ر.ک: تقدیم، ص10</ref>.

کتاب با عنوان «ما خالف فيه الإنسان البهيمة» یاد شده است. در برخی منابع، «كتاب ما خالف فيه الإنسان‏ البهيمة من فرقه إلى قدمه» نامیده شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص33؛ سزگین، فؤاد، ج‏8، ص110</ref>. این کتاب به روایت شاگرد نویسنده [[ابوعبدالله محمد بن جهم سمری]] (متوفای 277ق) است<ref>ر.ک: مقدمه، ص29</ref>.

کتاب، مشتمل بر شواهد شعری فراوان، به‌اضافه سخنان عالمان ادبیات عرب و عرب‌های فصیح مانند [[ابی‌عمرو العلاء]] (متوفای 154ق)، [[یونس بن حبیب]] (متوفای 182ق) و دیگران است که نویسنده در مواطن مختلف از آنها بهره گرفته است<ref>ر.ک: همان</ref>.

مطالب کتاب به چند باب تقسیم شده و هر بابی از آن به عضوی از اعضا یا شأنی از شؤون جسم اختصاص داده شده و مدار سخن قرار گرفته است. نویسنده سخن خود را با انسان آغاز کرده، سپس از اعضای انسان، چهارپایان و پرندگان که مشابه آن در انسان وجود دارد، سخن گفته است. واژگان مختص اعضای انسان و حیوانات، بارداری، ولادت و نام‌گذاری مولود، صوت انسان و آواهای چهاپایان و پرندگان، گروه‌های انسان و حیوانات و مرگ آنها و... مطالب مطرح‌شده در این کتاب را تشکیل داده است<ref>ر.ک: همان، ص28-29</ref>. در پایان مطالب کتاب، نویسنده به ذکر معانی کلماتی پرداخته است که در خلال مباحث مختلف کتاب از ذکر آنها غفلت نموده است<ref>ر.ک: همان، ص29</ref>.

محقق تلاش نموده که متن کتاب را با تکیه بر برخی از منابعی که در موضوع یادشده نگاشته شده و همچنین با استفاده از معاجم لغوی، تصحیح، ثبت و ضبط و مستندسازی نماید. وی همچنین برخی از مطالب منتسب به نویسنده در این موضوع را به‌عنوان تذییل و تذنیب به کتاب اضافه نموده است<ref>ر.ک: همان، ص34</ref>.