نمایش مبدأ برای الفتوحات الإلهیة بتوضیح تفسیر الجلالین للدقائق الخفیة

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR11533J1.jpg
| عنوان = الفتوحات الإلهیة بتوضیح تفسیر الجلالین للدقائق الخفیة
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران = 
[[جمل، سلیمان بن عمر]] (نویسنده)
[[شمس‌الدین، ابراهیم]] (مصحح)
|زبان 
| زبان = عربی
| کد کنگره =‏ ‎‏/‎‏م‎‏3‎‏ ‎‏ت‎‏7023‎‏ / 96 BP 
| موضوع = محلی، محمد بن احمد، 791 - 864ق. تفسیر الجلالین - نقد و تفسیر، سیوطی، عبد الرحمن بن ابی بکر، 849 - 911ق. تفسیر الجلالین - نقد و تفسیر، تفاسیر اهل سنت - قرن 9ق.، تفاسیر اهل سنت - قرن 10ق.
|ناشر 
| ناشر = دار الکتب العلمیة 
| مکان نشر = لبنان - بیروت
| سال نشر = 1427ق. = 2006م.

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11533AUTOMATIONCODE
| چاپ = دوم
| شابک =
| تعداد جلد = 8
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11533
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور = 4146، 4669
| پس از =
| پیش از =
}}
 
'''الفتوحات الإلهية بتوضيح تفسير الجلالين للدقائق الخفية،''' تألیف [[جمل، سلیمان بن عمر|سلیمان بن عمر عجیلی شافعی]] مشهور به [[جمل، سلیمان بن عمر|شیخ جمل]] (متوفی 1204ق) شرح و توضیح «تفسیر جلالین» است. کتاب با تحقیق و تصحیح [[شمس‌الدین، ابراهیم|ابراهیم شمس‌الدین]] منتشر شده است. 

تفسیر جلالین از تفاسیر بسیار مشهور و متداول جهان تفسیر است که به قلم دو تن از عالمان بزرگ اهل سنت یعنی: [[محلی، محمد بن احمد|جلال‌الدین محلی]] (متوفی 864ق) و [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|جلال‌الدین سیوطی]] (متوفی 911ق) نگاشته شده و مورد استقبال دانشمندان اسلامی از طوایف مختلف قرار گرفته است<ref>ر.ک: ایازی، سید محمدعلی، ص213</ref>‏. 

یکی از شروح و حواشی مفصل این تفسیر، الفتوحات الالهیة [[جمل، سلیمان بن عمر|شیخ جمل]] است. [[جمل، سلیمان بن عمر|شیخ جمل]] که از دانشمندان قرن سیزدهم مصر و ساکن قاهره بوده است، در طریق صوفیه قرار داشته و با همان مذاق و اندیشه به توضیح و تفسیر پرداخته است. گرچه جهت‌گیری تأویلی و صوفیانه، کمتر در این تفسیر مشاهده می‌شود. در آغاز تفسیر، پس از ذکر انگیزه خود در نگارش این شرح، با مقدمه‌ای در بیان معنای تفسیر، مبدأ نزول، کیفیت جمع قرآن و برخی دیگر از مباحث علوم قرآنی وارد تفسیر می‌شود. هدف و روش [[جمل، سلیمان بن عمر|شیخ جمل]] در تفسیر، بیشتر، نقل قول دیگران در کتاب است و نه نقد و مقایسه بین اقوال. در بعد ادبی، [[جمل، سلیمان بن عمر|شیخ جمل]] به اعراب، صرف و قرائات گوناگون توجه فراوان دارد؛ به‌ویژه که مسئله اختلاف قرائات را با توجیه‌های ادبی تبیین کرده و وجوه تفسیری را در همین زمینه مطرح می‌کند. روش نامبرده در نقل روایات، عموماً نقد و بررسی است؛ گرچه با معیارهای خود چنین سنجشی دارد، اما در باب اسرائیلیات، حساسیت نشان می‌دهد و طبق روال تفاسیر اثری متأخر، این اخبار را نقل و سپس رد می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص214-213</ref>‏. شارح به شیوه رایج با لفظ «قوله» بخشی از عبارت تفسیر را ذکر کرده و سپس به شرح و توضیح آن پرداخته است.