نمایش مبدأ برای العالم و المتعلم

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR141156J1.jpg
| عنوان = العالم و المتعلم
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ترمذی، محمد بن عمر]] (نويسنده)
[[عبدالمطلب، رفعت فوزی ]] (محقق)
[[مزید، علی عبدالباسط]] (محقق)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =  2ع4ت 258 BP 
| موضوع =اسلام - آداب و رسوم و زندگی اجتماعی - اخلاق اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 - آداب معاشرت اسلامی - احادیث - اخلاق اجتماعی - جنبه‌های مذهبی - اسلام
|ناشر 
| ناشر = مکتبة الخانجي
| مکان نشر = مصر - قاهره
| سال نشر = 1380ش - 1421ق - 2001م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE141156AUTOMATIONCODE
| چاپ = 2
| شابک = 977-5046-85-8
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 141156
| کتابخوان همراه نور = 141156
| کد پدیدآور = 110612
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''العالم و المتعلم'''، تألیف [[ترمذی، محمد بن عمر|محمد بن عمر ترمذی شافعی]] (متوفی 280ق)، مشتمل بر مجموعه مباحث و آداب و سنن به زبان ساده و همه‌فهم برای استفاده عالم و متعلم است. کتاب با تحقیق [[عبدالمطلب، رفعت فوزی|رفعت فوزی عبدالمطلب]] و [[مزید، علی عبدالباسط|علی عبدالباسط مزید]] منتشر شده است.

کتاب، مشتمل است بر مقدمه محقق، مقدمه مؤلف و ابواب مختلف در مباحث کلامی، فقهی، اخلاقی و مستحبات.

محققین کتاب معتقدند که این کتاب به‌شدت در این عصر مورد نیاز می‌باشد؛ چراکه جهالت به بسیاری از واجبات اسلامی – چه برسد به آداب و مستحبات - عمومیت یافته است. کتاب العالم و المتعلم، آنچه را که شایسته است یک مسلمان در سلوک و در معاملاتش و در ارتباط با خالق و مخلوق مراعات کند، گرد آورده است و چون همواره فاقد کتاب‌هایی در تربیت اسلامی بوده‌ایم و فرزندان ما علوم تربیتی را از دانشگاه‌های غیر اسلامی در شرق و غرب فراگرفته‌اند، پس مناسب است که مانند این کتاب جایگاهش را در حوزه تربیت بر پایه‌های صحیح اسلامی صحیح - که افراط و تفریط در آن نیست - بیابد<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص3</ref>.

نویسنده این کتاب بین دو علم فقه و اخلاق به‌نحوی گسترده بین خرد و فهم جمع کرده است. وی این خرد و فهم را در کتابش به‌گونه‌ای القا کرده که بر هر خواننده در هر سطحی از علم و تحصیل، سهل و آسان باشد؛ به‌عنوان مثال ترمذی در اول کتاب «معرفة الله عزوجل و دلالات اليقين و أسبابه» دلیلی بر وجود خداوند عزوجل و قدرت و صفات او با تأمل در امور خلق و آفرینش خالق به‌دور از مصطلحات متکلمین اقامه کرده است؛ به‌گونه‌ای که همه مردم با هر سطحی از دانش آن را می‌فهمند و این‌چنین کوچک و بزرگ می‌توانند آن را بفهمند و به آن عمل کنند؛ پس جاهل را تعلیم و عالم را تذکر می‌دهد، ولذا نام «العالم و المتعلم» نامی بامسمی برای کتاب است<ref>ر.ک: همان، ص3-4</ref>.

در مقدمه تحقیق از اختلاف بین طبع قدیم و این طبع سخن رفته است. این طبع دارای امتیازاتی است از قبیل: تقسیم متن کتاب به فقرات، ضبط الفاظی که نیاز به ضبط و ذکر صحیح آنها بوده، بیان معانی بعضی از کلمات غریب از معاجم و تعلیقه بر عباراتی که نیازمند به تعلیق و توضیح بوده است<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>.