نمایش مبدأ برای الخیل (معمر بن مثنی)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR66780J1.jpg
| عنوان = الخیل(ابوعبیده، معمر بن مثنی)
| عنوان‌های دیگر = کتاب الخیل
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ابوعبیده، معمر بن مثنی]] (نويسنده)
[[عساف، نبیل]] (مصحح)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =  /الف2ک2 2180 PJA 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = دار صادر
| مکان نشر = لبنان - بیروت
| سال نشر = 2017م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE66780AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 66780
| کتابخوان همراه نور = 66780
| کد پدیدآور = 2829
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''كتاب الخيل'''، اثر [[ابوعبیده، معمر بن مثنی|ابوعبیده معمر بن مثنی تیمی]] (متوفی 209ق)، فرهنگ لغتی است درباره اسب‌ها که مجموعه‌ای از ابیات شعری شعرای عرب پیرامون این حیوان نجیب و ویژگی‌ها، خصوصیات و انواع آن را در خود جای داده است. این کتاب با قرائت، ضبط و شرح [[عساف، نبیل|نبیل دیب عساف]]، منتشر شده است.

از جمله اموری که نشان‌دهنده اهمیت و ارزش کتاب است، این است که اغلب کسانی که پیرامون تراث عربی، دست به تألیف و تدوین کتاب زده‌اند، آن را جزو مهم‌ترین آثار، ذکر کرده‌اند<ref>ر.ک: مقدمه، ص5</ref>.

کتاب با مقدمه مفصلی از محقق آغاز شده که در آن، ابتدا به ذکر موضوع و اهمیت اثر و کیفیت دست یافتن محقق به آن پرداخته شده<ref>ر.ک: همان، ص5-6</ref> و سپس، شرح حال مفصلی از نویسنده، شامل نام و نسب، ولادت، شیوخ و اساتید، شاگردان، وفات و آثار وی، در اختیار خواننده قرار گرفته<ref>ر.ک: همان، ص7-10</ref> و در پایان، ضمن اشاره به نسخ خطی کتاب<ref>ر.ک: همان، ص11-13</ref>، به شرح اقدامات تحقیقی صورت‌گرفته در آن، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>.

اشعار و مطالب گردآمده در کتاب، در ابواب و موضوعات مختلفی ارائه گردیده است که از جمله آنها، عبارتند از: نگهداری اعراب از اسب‌ها، علاقه آنها به اسب و شعر آنها در این‌باره<ref>ر.ک: متن کتاب، ص19</ref>؛ سفارش به ارتباط خوب با اسب و احادیث و آثار نوشته‌شده در این موضوع<ref>ر.ک: همان، ص21</ref>؛ آنچه اعراب جاهلی درباره سوارکاری و پرورش اسب گفته‌اند<ref>ر.ک: همان، ص26</ref>؛ توصیف خلقت اسب و اسامی اعضای مختلف آن<ref>ر.ک: همان، ص34</ref>.

از جمله مباحث جالب و خواندنی کتاب، مطالبی است در شرح احوال اسب‌ها و اسب‌های نریان و مادیان و توضیح چگونگی تولید نسل و پرورش اسب و وضعیت فرزندان آنها تا زمانی که دندان‌هایشان درآمده و به رشد کامل می‌رسند<ref>ر.ک: همان، ص50</ref>، برخی از عیوب و کاستی‌های اسب که مربوط به خلقت آنها می‌باشد<ref>ر.ک: همان، ص60</ref>، برخی از عیوبی که ربطی به خلقت اسب نداشته و بعدا ایجاد شده است<ref>ر.ک: همان، ص62</ref>.

یکی از ویژگی‌های بارز کتاب، اقدامات تحقیقی صورت‌گرفته در آن می‌باشد که از جمله آنها، می‌توان به ارائه شرح حال مختصر از شعرایی که اشعار آنها، در کتاب ذکر شده است، تخریج اشعار مذکور در کتاب، از دواوین شعرا و مجموعه‌های شعری قدیم و توضیح و تشریح الفاظ و کلمات دیریابی که در سخنان مؤلف یا اخبار وارده در کتاب وجود دارد<ref>ر.ک: مقدمه، ص14</ref>.