نمایش مبدأ برای الخلاف بين النحويين

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR72186J1.jpg
| عنوان = الخلاف بين النحويين
| عنوان‌های دیگر = دراسة، و تحلیل، و تقویم 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[طویل، رزق]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =  
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = المکتبة الفيصلية
| مکان نشر = عربستان - مکه مکرمه
| سال نشر = 1405ق - 1984م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE72186AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 72186
| کتابخوان همراه نور = 72186
| کد پدیدآور = 50674
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''الخلاف بین النحویین، دراسة وتحلیل و تقویم''' تحقیقی در موضوع اصول نحو و تاریخ آن به قلم [[طویل، رزق|سید رزیق الطویل]] (معاصر) است. در این اثر اختلافات نحوی از زمان پیدایش تا بلوغ بررسی شده است. 

این کتاب در حقیقت پایان‌نامه [[طویل، رزق|سید رزیق طویل]] در دانشگاه الازهر بوده و با رتبه عالی دفاع شده است.<ref>ر.ک: مقدمه، ص5</ref>‏ وی در مقدمه در تبیین اهمیت علم نحو و اینکه علم نحو در خدمت قرآن کریم بوده به این نکته اشاره می‌کند که کتاب مغنی البیب مشتمل بر هزاران شاهد قرآنی است و اکثر مفسرین قرآن کریم در علم نحو خبره بوده‌اند.<ref>ر.ک: همان، ص7-6</ref>‏ 

در این تحقیق مسائل اختلافی در اصول نحو (مانند قیاس، سماع و علت)، قضایا و موضوعات نحوی (مانند ضمائر، تضمین، ادوات نحوی و مصطلحات) و مسائل جزئی (با استفاده از کتاب الانصاف، مسائل العکبری و کتاب الارتشاف) بررسی شده و سپس آثاری که از این اختلافات حاصل می‌شود تبیین شده است.<ref>ر.ک: همان، ص6 و 7 و 9</ref>‏

این اثر در دو باب تنظیم شده که هر باب با مقدمه آغاز شده است. در انتهای هر دو باب نیز خاتمه‌ای ذکر شده است. در باب اول اختلافات نحوی بین دو مکتب بصره و کوفه توصیف و تحلیل شده است؛ زیراکه اختلاف بین این دو مکتب، اساس اختلافات نحوی است. مباحث آن در سه فصل مطرح شده است. آن‌گونه که در منابع آمده اولین کسی که در این موضوع کتاب نوشته، ثعلب کوفی در سال 291ق با عنوان «اختلاف النحویین» است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص426</ref>‏ پس از آن نیز دو کتاب «المسائل علی مذهب النحویین فیما اختلف فیه البصریون و الکوفیون» [[ابن کیسان نحوی، محمد|ابن کیسان]] (متوفی 320ق) و «المقنع فی اختلاف البصریین و الکوفیین» ابوجعفر نحاسی (متوفی 338ق) در رد ثعلب نوشته شد.<ref>ر.ک: همان، ص427</ref>‏