نمایش مبدأ برای الحطة في الصحاح الستة

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR68456J1.jpg
| عنوان = الحطة في الصحاح الستة
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[صدیق‌حسن‌خان، محمدصدیق]] (نويسنده)
[[حلبی، علی بن حسن]] (محقق)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =  ص4ح6 106/6 BP 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = دار الجيل ** دار عمار
| مکان نشر = عمان ** لبنان - بیروت
| سال نشر = 13سده
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE68456AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 68456
| کتابخوان همراه نور = 68456
| کد پدیدآور = 2803
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''الحطة في ذكر الصحاح الستة'''، اثری از [[قنوجی بخاری، سید صدیق بن حسن‌خان|ابوالطیب صدیق حسن خان قنوجی]] (1248-1307ق)، پیرامون صحاح شش‌گانه و پاره‌ای از مباحث مربوط به حدیث است که با تحقیق علی حسن حلبی به چاپ رسیده است. برخی، از این کتاب با عنوان «الخطة في ذكر الصحاح الستة» نام برده‌اند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص9-10</ref>.

نوشتار حاضر، مشتمل بر مباحثی در خصوص کتب صحاح شش‌گانه اهل سنت، یعنی: [[صحيح البخاري|بخاری]]، [[صحيح مسلم|مسلم]]، [[الجامع الصحیح و هو سنن الترمذي|ترمذی]]، [[سنن أبي‌داود|ابوداود]]، [[المجتبی من السنن (المشهور بسنن النسائی)|نسایی]] و [[سنن ابن ماجة|ابن ماجه]]، به‌اضافه [[مسند الإمام أحمد بن حنبل|مسند احمد بن حنبل]] و [[موطأ الإمام مالك|موطأ مالک بن انس]] و برخی مباحث دیگر در علوم الحدیث است<ref>ر.ک: رفاعی، عبدالجبار،   ج‏11، ص149</ref>.

نویسنده، کتاب خود را با تکیه بر مصادر متنوع حدیث، تاریخ و تراجم و غیره به نگارش درآورده است. بیشترین منابعی که نویسنده از آنها استفاد کرده و به آنها اشاره نموده، حدود یازده اثر است؛ از قبیل: [[كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون]] نوشته [[حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله|حاجی خلیفه]]، [[وفيات الأعيان و أنباء أبناء الزمان]] [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلکان]]، [[بستان المحدثين]] و همچنین [[العجالة النافعة]] نوشته [[شاه‌ولی‌الله، احمد بن عبدالرحیم|محدث دهلوی]]، حجة الله البالغة [[شاه‌ولی‌الله، احمد بن عبدالرحیم|ولی‌الله دهلوی]]، [[تهذيب الأسماء و اللغات]] [[نووی، یحیی بن شرف|نووی]] و...<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص21-25</ref>.

کتاب در دو مقدمه و پنج باب ترتیب یافته است. دو مقدمه مهم کتاب به فضیلت علم و علما به شکل عام و فضیلت علم حدیث و محدثین به شکل خاص اختصاص یافته است. در باب اول، به مسائل مهمی پیرامون حدیث از قبیل گردآوری و تألیف حدیث، انواع کتب حدیث و... پرداخته شده است. در باب دوم، از علوم منشعب از علم حدیث و مرتبط با آن سخن به میان آمده و نخست به معرفی علم حدیث، سپس ذکر ناسخ و منسوخ آن، جرح و تعدیل، حدیث غریب و... اشاره شده است. در باب سوم، مطالبی در مورد طبقات حدیث، احادیثی که در احکام به آنها استدلال شده، تدریس حدیث و صفات محدث و... ذکر شده است. باب چهارم که مشتمل بر مباحث اصلی کتاب است، به ذکر کتاب‌های شش‌گانه حدیث و فضایل، شروح، حواشی و استدراکات آنها پرداخته شده و به اهمیت این کتاب‌ها و ستایش آنها توسط علما، اشاره شده است. علاوه بر این نویسنده، مطالبی پیرامون موطأ مالک در این باب افزوده و سخن خود را با مطالبی درباره مسند احمد بن حنبل و آنچه به آن مرتبط است پایان داده است. وی باب پنجم را به ائمه شش‌گانه حدیث، سیره، فضایل و آنچه درباره آنها گفته شده، اختصاص داده و کتاب را با ذکر زندگی‌نامه خود به پایان رسانده است<ref>ر.ک: همان، ص11-13</ref>.

نویسنده در این اثر به‌مانند شیوه نوشته‌هایی که در اصطلاح حدیث تدوین شده، به مباحث معروف در این‌باره از قبیل تعریف حدیث، اقسام و احکام آن نپرداخته است؛ به‌گونه‌ای که این کتاب تکرار مطالب کتاب‌های یادشده نبوده، بلکه می‌توان آن را تکمیل‌کننده آنها دانست و در حقیقت این امر از ویژگی‌های کتاب است<ref>ر.ک: همان، ص13</ref>.

محقق، علاوه بر تحقیق متن و تعلیق بر برخی از مطالب آن، به استخراج و مستندسازی احادیث و همچنین توضیح برخی مطالب و بیان آنچه نویسنده در آن به‌اشتباه افتاده، در پاورقی پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص25</ref>.