نمایش مبدأ برای الحدائق الندية في شرح الفوائد الصمدية

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR15070J1.jpg
| عنوان =الحدائق الندیة في شرح الفوائد الصمدیة
| عنوان‌های دیگر =الصمدیة فی النحو. شرح
| پدیدآوران = 
[[مدنی، سید علی‌خان]] (نویسنده)

[[سجادی، ابوالفضل]] (محقق و مصحح)
| زبان =عربی
| کد کنگره =‏PJ‎‏ ‎‏6151‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏9‎‏ ‎‏ص‎‏8028‎‏
| موضوع =
زبان عربی - نحو

شیخ بهایی، محمد بن حسین، 953 - 1031ق. الصمدیه فی النحو - نقد و تفسیر
| ناشر = 
ذوی القربی
| مکان نشر =قم - ایران
| سال نشر = 1431 ق 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE15070AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| شابک =978-964-518-296-8
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =15070
| کتابخوان همراه نور =15070
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''الحدائق الندية في شرح الفوائد الصمدية'''، اثر [[مدنی، سید علی‌خان|سيد‌ ‎على‌خان مدنى شيرازى]] است كه به زبان عربى در شرح كتاب «الفوائد الصمدية» [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهائى]] نوشته شده است و توسط دكتر سيد‌ ‎ابوالفضل سجادى مورد تصحيح، تعليق و تحقيق قرار گرفته است.

شارح در اين كتاب از كتب مشهورى چون «الكتاب» از [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]]، «شرح الكافية في النحو» از رضى، «الخصائص» از ابن جنى، «مغني اللبيب» و «شذور الذهب» از ابن هشام، «شرح ابن عقيل» و... استفاده نموده است.

در ابتداى كتاب مقدمه‌اى از محقق و در ادامه شرح حال [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهائى]]، مؤلف كتاب صمديه، ذكر شده، سپس شرح حال شارح كتاب و آنگاه مقدمه‌اى از شارح كه به دنبال آن به معرفى مؤلف و كتاب وى پرداخته شده است.

«الحدائق الندية»، شرح كبير بر «الفوائد الصمدية» [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهائى]] است كه بحث‌هاى عمده ادب و نحو را جمع‌آورى كرده است. تأليف اين كتاب به سال 1099ق، به پایان رسيده است.

اين شرح، به‌صورت غير مزجى است. شارح در هر قسمت، نخست، عباراتى را از كتاب صمديه نقل مى‌كند، سپس به شرح نكات مبهم و مشكل آن و نيز روشن كردن اشارات آن مى‌پردازد.

اين شرح، خود، كتابى كامل در علم نحو است و مؤلف از آراء بزرگان علم نحو و لغت مثل خليل و [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] و كسائى و ابن جنى استفاده نموده و در شرحش بر آراء 300 نحوى و لغوى اعتماد جسته؛ به‌طورى‌كه كتاب، موسوعه آراء آنها مى‌باشد.

شارح در اين كتاب، بسيار تحت تأثير ابن هشام و مرحوم رضى است. وى تنها در مواردى اندك با آراء مرحوم رضى مخالفت كرده است. وى همچنين استشهاد زيادى به آيات قرآن نموده و نيز از اشعار فراوانى استفاده كرده تا حدى كه 1100 بيت از شعر شعراى جاهلى و صدر اسلام و عصر اموى و عباسى را مورد استناد قرار داده است.

اين شرح، علاوه بر مباحث و قواعد نحوى، شامل مباحث تفسيرى، مخصوصاً تفسير «[[الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل|الكشاف]]» اثر [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] نيز مى‌باشد. همچنين مسائل تاريخى‌اى كه بين علماء، پيرامون مسائل نحوى و لغوى مطرح بوده در اين كتاب ذكر شده است. در بسيارى موارد قبل از دخول در بحث، به شرح قضاياى اصوات لغوى متعلق به تلفظ مفردات پرداخته شده است. علاوه بر اينها متضمن مباحثى در زمينه فلسفه اعراب، بلاغت و كلام نيز هست؛ لذا از اين ناحيه، از كامل‌ترين كتب نحو به حساب مى‌آيد.

وى همه قواعد نحوى و فوائد آن را به‌صورت استدلالى و عقلى و منطقى مطرح نموده و با هيچ مسئله نحوى روبه‌رو نشده مگر اينكه در مورد آن به آيات قرآنى و قرائات مختلف استشهاد كرده و آراء نحويون و لغويون را با دقت عرضه نموده، آنگاه بعضى را رد كرده و با بعضى موافقت نموده است.