نمایش مبدأ برای الحارث بن أسد المحاسبي العالم الزاهد الفقيه

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR24993J1.jpg
| عنوان = الحارث بن أسد المحاسبي العالم الزاهد الفقيه
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[عویضه، کامل محمد محمد]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =/‎‏م‎‏3‎‏ع‎‏9 278/4 BP 
| موضوع =عارفان - سرگذشت‌نامه  - محاسبی، حارث بن اسد، - 243ق.
|ناشر 
| ناشر = دار الکتب العلمية
| مکان نشر = لبنان - بیروت
| سال نشر = 1414ق
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE24993AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = -
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 24993
| کتابخوان همراه نور = 24993
| کد پدیدآور = 11600
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''الحارث بن أسد المحاسبي العالم الزاهد الفقيه''' مشتمل بر شرح حال متکلم و صوفی قرن سوم هجری [[حارث بن اسد محاسبی]] (165-243ق) نوشته‌ها و گفته‌های اوست که توسط [[عویضه، کامل محمد محمد|محمد محمد عویضه]] (معاصر) گردآوری شده است. 

[[عویضه، کامل محمد محمد|محمد عویضه]] کتاب را در یک مقدمه و سی عنوان به رشته تحریر درآورده است. در این اثر انواع نوشته‌ها، اقوال و احوال محاسبی ذکر شده است. او در نوشته‌های خود از محدثین مشهور روایت کرده که [[عویضه، کامل محمد محمد|محمد عویضه]] بر ذکر بخشی از این روایات بسنده کرده است.<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص 4</ref>‏
نویسنده در ابتدای کتاب، تصوف سنی و ویژگی‌های جوهری آن و مهم‌ترین شخصیت‌های آن را معرفی کرده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص7</ref>‏. سپس [[حارث محاسبی، حارث بن اسد|حارث محاسبی]] را مؤسس و بزرگ‌ترین شخصیت صوفیه مکتب بغداد از اهل سنت دانسته است<ref>ر.ک: همان، ص8</ref>‏. 
محاسبی از احمد بن حسن بن عبدالجبار صوفی و احمد بن قاسم بن نصر فرائضی و... روایت کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص13-12</ref>‏.  

در بخشی از کتاب، آثار [[حارث محاسبی، حارث بن اسد|محاسبی]] که عبارت‌اند از النصایح، الرعایة لحقوق الله، التوهم و رسالة فی المحبة معرفی شده‌اند.<ref>ر.ک: همان، ص42-28</ref>‏ کتاب الرعایة معروف‌تری و مفصل‌ترین اثر محاسبی است؛ به این دلیل‌که بیشتر تذکره‌ها و طبقات و تواریخ که مربوط به بزرگان حکما و علمای مسلمان بوده، از این کتاب به عنوان اثر محاسبی نام برده‌اند. محتوای غنی و مفصل الرعایة در مقایسه با سایر آثار محاسبی مؤید این امر است.<ref>ر.ک: قاسمی، اعظم، ص113-112</ref>

بررسی شیوه [[حارث محاسبی، حارث بن اسد|حارث محاسبی]] در تصوف<ref>ر.ک: متن کتاب، ص45</ref> و دیدگاه او در طاعت، تقوای الهی، معرفت نفس، علاج نفس از طمع‌های دنیوی، حب الهی و مانند آن از دیگر مباحث کتاب است.<ref>ر.ک: همان، ص70-55</ref> محاسبی از نخستین کسانی است که برای ترویج اقوال و آرای اهل تصوف، آثار متعددی تألیف کرد و در گفته‌ها و نوشته‌های خود، به گستردگی و با نظم منطقی، به علاج نفس و مداوای بیماری‌های دل پرداخت.<ref>ر.ک: ثبوت، اکبر ص350</ref> 

کلمات و سخنان محاسبی بخشی از کتاب را به خود اختصاص داده است. به عنوان مثال در آخرین عنوان کتاب، آداب عمومی چنین آمده است. «اگر خواستی چیزی را دوست داشته باشی فراوان آن را یاد کند، چراکه یاد و فراموشی جمع نمی‌شوند.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص101</ref>