نمایش مبدأ برای التفسير الكبير

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR67017J1.jpg
| عنوان = التفسير الكبير
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم]] (نويسنده)
[[عمیره، عبد الرحمن]] (محقق)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =  /الف۲۲ت۷ 95/5 BP 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = دار الکتب العلمية
| مکان نشر = لبنان - بیروت
| سال نشر = 13ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE67017AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 7
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 67017
| کتابخوان همراه نور = 67017
| کد پدیدآور = 1733
| پس از = 
| پیش از = 
}}
{{کاربردهای دیگر| التفسير الكبير (ابهام‌زدایی)}} 
'''التفسیر الکبیر''' (معروف به تفسیر ابن تیمیه)، تفسیر برخی از آیات قرآن کریم از [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|تقی‌الدین ابوالعباس احمد بن عبدالحلیم ابن تیمیه حرانی]] (661- 728ق) که توسط [[عمیره، عبد الرحمن|عبدالرحمن عمیره]] گردآوری و تحقیق شده است.

این کتاب، تفسیر بسیار موجزی است و علی‌رغم عنوان خود، آن‌چنان هم کبیر نیست؛ زیرا نه‌تنها شامل تمام آیات نمی‌باشد؛ بلکه در همان آیاتی که بحث نموده، به تمام جوانب آن از تفسیر نپرداخته و بیشتر با صبغه کلامی و دیدگاه اعتقادی، مسائل را مورد بررسی قرار داده است. دلیل آن جمع‌آوری، مباحث چالش‌برانگیز و تفسیرهای ظاهرگرایانه و نقادانه [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] در تعارض با تفسیرهای رایج است<ref>ایازی، سید محمدعلی، ص314</ref>.

در واقع، [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] تفسیری به نام کبیر یا صغیر ننوشته، بلکه تنها چند سوره پراکنده را تفسیر کرده است، اما در میان آثار کلامی و اعتقادی او، مباحث تفسیری بسیاری مطرح شده که این تفسیر گردآوری آن مجموعه است<ref>ر.ک: همان، ص313</ref>.

این تفسیر، در هفت جلد گردآوری شده که بیش از یک جلد از آن به مباحث مقدماتی، علوم قرآن، مباحث تاریخی، اصولی و اعتقادی اختصاص دارد، باز در همین بحث‌ها، مباحث فنی تفسیر کمتر مطرح شده است<ref>ر.ک: همان، ص314</ref>.

نمونه این مباحث تفسیر، آیاتی است که در مقام وصف خداوند بیان شده و تشبیه به‌صورت انسان شده است. درحالی‌که تنزیه خدا از جسم و جسمانی بودن و از هر نوع مماثله با موجودات امکانی یکی از افتخارات اندیشه قرآنی است که آشکارا می‌فرماید «لیس کمثله شیء» و به‌خاطر نفی پندار جهت و سمت، او را در همه‌جا حاضروناظر می‌داند و می‌فرماید: «و هو معکم این ما کنتم» و نیز می‌فرماید: «و هو الذی فی السماء اله و فی‌الارض اله». ولی وی با وجود چنین آیات صریح و روشن و دلائل محکم و استوار متکلمان اسلامی، اعم از معتزلی و اشعری و شیعی، خرق اجماع کرد و آشکارا گفت: خدا فوق آسمان‌ها است و بر عرش خود تکیه کرده است<ref>ر.ک: همان، ص314</ref>.

نقد مسلمانان شاید به طور عمده در مبانی فکری [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] برگشت می‌کند که مهم‌ترین آن، حمل صفات خبری بر معنای ظاهری و بشری آن است. درحالی‌که نظریه اثبات بدون تشبیه (نظریه شیعه) که در برخی از روایات اهل‌بیت(ع) مشاهده می‌شود، در صدد اثبات همه صفات وارده در قرآن برای ذات خداوند تبارک‌وتعالی است ولیکن تبیین این صفات طوری است که از تشبیه و تجسیم خداوند به‌دور بوده و مشکل تفویض و تعطیل را به دنبال ندارد<ref>ر.ک: همان، ص314- 315</ref>.

ولی [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]]، اصرار می‌ورزد که آنچه در این باره وارد شده، بر همان معانی لغوی و متداول عرفی باید حمل گردد و کسانی را که این نوع از صفات را به کمک قرائن موجود در آیات و روایات بر معانی مجازی و کنائی حمل می‌کنند، «مؤوله» نامیده و به باد انتقاد می‌گیرد، و به این نیز اکتفا نمی‌کند و می‌گوید: همه صحابه و تابعان نیز بر این عقیده بوده‌اند<ref>همان، ص315</ref>.