نمایش مبدأ برای التعليقة على كتاب سيبويه

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR72345J1.jpg
| عنوان = التعليقة على كتاب سيبويه
| عنوان‌های دیگر = من النوادر المخطوطات ** کتاب سيبويه. شرح
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[فارسی، حسن بن احمد]] (نويسنده)
[[سیبویه، عمرو بن عثمان]] (نویسنده)
[[قوزی، عوض حمد]] (محقق)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =/س‎۹‎ ک‎۲۰۲7 6151 PJ 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = مطبعة الأمانة
| مکان نشر = مصر - قاهره
| سال نشر = 1410ق - 1412ق - 1414ق - 1415ق - 1416ق - 1417ق - 1990م - 1992م - 1993م - 1994م - 1996م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE72345AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 6
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 72345
| کتابخوان همراه نور = 72345
| کد پدیدآور = 1266
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''التعليقة علی کتاب سيبويه''' اثر [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلی فارسی، حسن بن احمد بن عبدالغفار]] (288- 377ق)، شرحی بر «[[كتاب سيبويه و يليه تحصيل عين الذهب من معدن جوهر الأدب في علم مجازات العرب|الکتاب]]» [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]] (140- 180ق)؛

[[كتاب سيبويه و يليه تحصيل عين الذهب من معدن جوهر الأدب في علم مجازات العرب|الکتاب]] نخستین کتابی می‌باشد که قواعد زبان عربی را به شکلی منظم، درآورده است.

شرح حاضر، شاهد و گواهی است بر توانایی و قدرت [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلی]] در فهم و شناخت «[[كتاب سيبويه و يليه تحصيل عين الذهب من معدن جوهر الأدب في علم مجازات العرب|الکتاب]]» [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]] و دانستن اسرار و رموز آن<ref>مقدمه محقق، ص12</ref>.

روش [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلی]] در شرح کتاب [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]]، صرفا بررسی عبارات و شرح آن‌ها نبوده و شواهدی موجود است که نشان دهنده این امر است که وی از شرح کتاب، چنین قصدی نداشته است، بلکه هدف او، تبیین و روشن ساختن پیچیدگی‌ها و غموض موجود در نصوص و متن کتاب، در کنار توضیح معانی و مفاهیم آن بوده است. با بررسی و دقت در متن کتاب، می‌توان چنین تصور نمود که [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلی]]، کتاب [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]] را می‌خوانده و یا یکی از شاگردان او، برای وی، کتاب را قرائت نموده تا اینکه اگر به عبارتی رسیده که به نظر، مبهم و پیچیده می‌آمد، یا اینکه متوجه علامت سؤال در چهره طلاب و دانش‌پژوهان می‌شد، به اندازه‌ای که برای کشف ابهامات و رفع سؤالات موجود، لازم بود، به شرح و توضیح آن قسمت، می‌پرداخت<ref>همان، ص13</ref>.

وی در توضیح و شرح مطالب، گاهی طریقه توسیع را پیموده و به تفصیل، به شرح واژگان و عبارات پرداخته و در شرح برخی از ابواب، مدتی طولانی توقف نموده و گاهی نیز، به اختصار و موجزگویی، اکتفا کرده و گویی میل چندانی به توقف در برخی از ابواب، نداشته است و حتی در برخی از موارد، تنها به ذکر عنوان ابواب و اظهارنظر در مورد برخی از اندیشه‌ها و اقوال موجود در آن باب و گاهی نیز تنها به ذکر عنوان و نام باب، بسنده نموده است<ref>همان</ref>.

می‌توان چنین گفت که ایجاز و اختصار، وجه بارز و ویژگی خاص شرح [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلی]] بر کتاب [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]] می‌باشد، به گونه‌ای که گاه خواننده برای دانستن معنای مورد نظر [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلی]]، نیازمند رجوع به کتاب [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]] خواهد بود<ref>همان، ص14</ref>.

کتاب با مقدمه مفصلی از محقق در اشاره به روش کار شارح و ویژگی‌های آن، آغاز شده است.

از جمله عناوین ابواب کتاب، می‌توان به باب مسند ومسندالیه<ref>متن کتاب ص47</ref> و افعال دو مفعولی<ref>همان، ص68</ref> و سه مفعولی اشاره نمود<ref>همان، ص72</ref>.