نمایش مبدأ برای البيان المسؤول في تقريرات الأصول

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR58572J1.jpg
| عنوان =البيان المسؤول في تقريرات الأصول
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران =[[خوانساری، ابوالفضل]](مقرر)

[[خوانساری، احمد]](محقق)
[[خویی، سید ابوالقاسم]] (محاضر)
|زبان 
| زبان =عربی 
| کد کنگره =‏خ9ب9 / 159/8 BP 
| موضوع =اصول فقه شيعه - قرن 14

فقه جعفري - قرن 14

|ناشر 
| ناشر =مؤسسة أنصاريان للطباعة و النشر 
| مکان نشر =ايران - قم 
| سال نشر =1439ق.  = 2017م. 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE58572AUTOMATIONCODE
| چاپ =چاپ اول 
| شابک =978-964-219-608-1
| تعداد جلد =
| کتابخانۀ دیجیتال نور =58572
| کتابخوان همراه نور =58572
| کد پدیدآور =00013
| پس از =
| پیش از =
}}
'''البيان المسؤول في تقريرات الأصول'''، تقریرات درس اصول فقه [[خویی، سید ابوالقاسم|آیت‌الله ابوالقاسم خویی]] به زبان عربی، به قلم [[خوانساری، ابوالفضل|آیت‌الله میرزا ابوالفضل نجفی خوانساری]] است. تحقیق و تنظیم مباحث نیز توسط [[خوانساری، احمد|احمد خوانساری]] انجام شده است. 

مرحوم [[خویی، سید ابوالقاسم|آیت‌الله خویی]] اگرچه در فقه و اصول، تألیفات قلمی فراوانی ندارد، اما بیشترین تألیفات فقهی - اصولی در تقریر دروس فقه و اصول ایشان است که تاکنون تقریرات زیادی از درس‌های ایشان به چاپ رسیده است. برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از: المحاضرات في أصول الفقه، دراسات في علم الأصول، مصباح الأصول و مصابيح الأصول که هرکدام از آنها را یکی از شاگردان برجسته ایشان به رشته تحریر درآورده است... تقریرات شاگردان از درس‌های ایشان تاکنون در 18 عنوان و 48 مجلد به چاپ رسیده است<ref>ر.ک: پیرچراغ، محمدرضا، ص76</ref>‏. 

در ابتدای کتاب، شرح حال «[[خوانساری، ابوالفضل|شیخ ابوالفضل نجفی خوانساری]]» در دو فصل مطرح شده است: 

در فصل اول، شرح حال مختصری از ایشان با بررسی نسب و محل و تاریخ ولادت (1335ق - ‌اصفهان)، معرفی پدر و اجداد او، رشد و تحصیل علم در نجف و ایران و ذکر نام اساتید و شاگردانش مطرح شده است. نام شیخ [[خوانساری، احمد|احمد خوانساری]] که تحقیق کتاب را به انجام رسانید نیز در زمره شاگردان ایشان آمده است. 

فصل دوم مشتمل بر معرفی کتاب و شیوه تحقیق آن است. در معرفی کتاب چنین می‌خوانیم: «کتاب پیش روی شما با نام «البيان المسؤول في تقريرات الأصول»، تقریرات درس خارج اصول [[خویی، سید ابوالقاسم|آیت‌الله‌العظمی سید ابوالقاسم موسوی خویی]] است که مرحوم والد [[خوانساری، ابوالفضل|آیت‌الله شیخ ابوالفضل نجفی خوانساری]] تدوین نموده است»<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص‌18</ref>‏. 

مرحوم [[خویی، سید ابوالقاسم|محقق خویی]] به سبب بیان فصیح و بلیغش تقریرات فراوانی را پیرامون فقه و اصول به رشته تحریر درآورد و منتشر کرد که از آن جمله است: «موسوعة الإمام الخوئي» بالغ بر پنجاه جلد؛ دو جلد از دوره اصول آن مرحوم با نام «مصباح الأصول»، مشتمل بر مباحث الفاظ و کتاب «محاضرات في الأصول» در چهار جلد، پیرامون مباحث امارات، اصول عملیه، تعادل و تراجیح، در ضمن موسوعه مزبور نشر داده شده است<ref>ر.ک: همان، ص19-18</ref>‏. 

ویژگی‌های کتاب حاضر:
# برخلاف تقریرات مذکور، در این کتاب لب و مغز دیدگاه‌ها ذکر شده است؛ به‌گونه‌ای که به‌راحتی می‌توان به آراء و نظریات خاص [[خویی، سید ابوالقاسم|محقق خویی]] دست یافت. به‌ویژه برای کسانی که طاقت مطالعه تقریرات طولانی را ندارند. البته همه اینها با رعایت کامل امانت و به‌دور از ایجاز مخل و اطناب ممل است. 
# تفاوت‌هایی بین این دوره و سایر تقریرات اصول [[خویی، سید ابوالقاسم|آیت‌الله خویی]] وجود دارد. از دیدگاه مقرر در برخی تقریرات [[خویی، سید ابوالقاسم|آیت‌الله خویی]] اشتباهاتی وارد شده است و تقریر حاضر صحیح‌ترین آنهاست. این تقریر از سوی [[خویی، سید ابوالقاسم|آیت‌الله خویی]] تأیید شده و بسیار از این دوره خوشنود بوده است. 
# از دیگر امتیازات این دوره، اشراف تقریباً کامل بر نظریات كفاية الأصول است؛ به‌گونه‌ای که می‌توان آن را به‌عنوان حاشیه کفایه مطرح کرد و آنگاه که [[خوانساری، ابوالفضل|میرزا ابوالفضل نجفی خوانساری]] این تقریرات را بر استادش [[خویی، سید ابوالقاسم|آیت‌الله خویی]] عرضه کرد، ایشان چنین فرمود: «من قصد نوشتن حاشیه بر کفایه را داشتم، اما این تقریرات را کافی می‌دانم و از حاشیه بر کفایه منصرف شدم»<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>‏. 

این تقریرات پس از سال‌ها که مقارنه و تصحیح و طبع آن متوقف شده بود، با تشویق محققان و فضلا، تحقیق و ترتیب آن به شکل کنونی در ضمن مراحل زیر انجام گرفت: 
# ترتیب عبارات و فهرست و بخش‌های مناسب؛
# مطابقه و مقارنه مجدد از سوی دو تن از محققین؛
# تحقیق و بررسی مطالبی که به هنگام مطابقت مشخص و معین گردید؛ 
# تحقیق همه ارجاعات از مصادر اصلی و ثبت فهرست منابع؛ 
# نوشتن مقدمه<ref>ر.ک: همان، ص20-19</ref>‏. 

محقق کتاب، برخی تقریرات مرحوم پدرش را تکمیل و نیز معانی برخی کلمات نامفهوم را در پاورقی متذکر گردیده است. توضیحاتی که از کلام مدرس ([[خویی، سید ابوالقاسم|آیت‌الله خویی]]) بوده با ذکر عبارت «من المحاضر قدس‌سره» و تعلیقات و توضیحات مقرر با عبارت «من المقرر قدس‌سره» در انتهای آن مشخص شده است. سایر حواشی متعلق به مراحل تحقیق کتاب است<ref>ر.ک: همان، ص‌20</ref>‏. 
 
[[خویی، سید ابوالقاسم|آیت‌الله خویی]] مباحث را به‌ترتیب کتاب کفایه مطرح کرده است؛ یعنی یک مقدمه - که مشتمل بر 13 امر است‌ - ‌و هشت‌ مقصد‌ و خاتمه‌ای در مبحث اجتهاد و تقلید. 
از نکات قابل توجه اینکه [[خویی، سید ابوالقاسم|آیت‌الله خویی]] همانند بسیاری از علمای اصول از ورود مباحث دیگر علوم به علم اصول ابراز ناخوشنودی کرده و دلیل طرح آنها از سوی خود را تنها ذکر آن در کفایه دانسته است: «مسئله جبر و تفویض مسئله‌ای کلامی است و ربطی به مسائل اصولی ندارد و اگر صاحب کفایه آن را ذکر نکرده بود، ما نیز آن را ذکر نمی‌کردیم»<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص171</ref>‏. 

کتاب در دو جلد منتشر شده است که فهرست مطالب هر جلد در ابتدای آن و فهرست منابع در انتهای جلد دوم ارائه شده است.