نمایش مبدأ برای ارکان عرفان (مجموعه چهار رساله مشهور)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR25865J1.jpg
| عنوان = ارکان عرفان (مجموعه چهار رساله مشهور)
| عنوان‌های دیگر = رساله عقل و عشق ** عقل و عشق ** مباحثه شب و روز ** نور وحدت
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[نجم رازی، عبدالله بن محمد]] (نويسنده)
[[خواجه‌ حورا، عبدالله‌ ]] (نویسنده)
[[انصاری، عبد الله بن محمد]] ( نویسنده)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =   ‎‏/‎‏الف‎‏4 274/4 BP 
| موضوع =عرفان - مجموعه‌‏ها - عشق (عرفان)
|ناشر 
| ناشر = نور فاطمه
| مکان نشر = ایران - تهران
| سال نشر = 1361ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE25865AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = -
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 25865
| کتابخوان همراه نور = 25865
| کد پدیدآور = 3415
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''ارکان عرفان '''، مشتمل بر چهار رساله مشهور فارسی از سه عارف بزرگ [[نجم رازی، عبدالله بن محمد|نجم‌الدین رازی]]، [[خواجه‌ حورا، عبدالله‌|خواجه حوراء مغربی]] و [[انصاری، عبدالله بن محمد|خواجه عبدالله انصاری]] است.

* عقل و عشق: رساله‌ای است نوشته شیخ [[نجم رازی، عبدالله بن محمد|نجم‌الدین رازی]] (متوفی 654ق) که در قالب نظم و نثر و فصل‌‌فصل نگارش شده است. در بخشی از رساله چنین می‌خوانیم: «پس نور عقل در جبلت هر شخص مرکوز آمد و نور عشق جز منظوران نظر عنایت را نبود، که «من لم يجعل الله له نورا فما له من نور»، این دولت به هر متمنی نرسد»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص35</ref>.

* نور وحدت: تألیف [[خواجه‌ حورا، عبدالله‌|خواجه حوراء]]، معروف به مغربی، رساله‌ای است فارسی که مباحث و توصیه‌های عرفانی و سیر و سلوک روحانی را با خطاب «ای سید» مطرح کرده است؛ «ای سید، تو را وجود جز در حق نیست و همه چیزها در تو موجودند. چون خود را به حق بردی، در آن دریای بیکران خود را انداختی؛ یعنی به این صفت آنجا همه چیزها با تو در آن دریا گم شد»<ref>ر.ک: همان، ص62</ref>.

«ای سید سخن وحدت را اگر بسیار گوییم، اندکی است و اگر اندک گوییم بسیار است. بدایت این معرفت در نهایت مندرج است و نهایت او در بدایت. تا چند گویم و تا چند نویسم؟! نه من می‌گویم و نه من می‌نویسم. حقیقت خودبه‌خود در گفتگو است»<ref>ر.ک: همان، ص64</ref>.

* مباحث شب و روز: نوشته [[انصاری، عبدالله بن محمد|خواجه عبدالله انصاری]]، در ذکر عظمت و جایگاه شب در سیر و سلوک است. مجادله شب و روز از فرازهای خواندنی این رساله است که ابتدا روز از محاسن و برتری خود می‌گوید، سپس شب به توصیف جایگاه خود و اهمیت شب‌زنده‌داری در سیر و سلوک می‌نشیند؛ «اصل جمله سعادت‌ها و رواج دراهم عبادت‌ها، در شب‌خیزی و اشک‌ریزی است»<ref>ر.ک: همان، ص79-81</ref>.

* مکتوب عقل و عشق: رساله عرفانی دیگری است که در آن خواجه در عالم رؤیا به تماشای گفتگوی عقل و عشق نشسته و عشق، عقل را مؤدب راه و خود را مقرّب درگاه می‌داند. سپس عاشقی بی‌غل‌وغش را لازمه سلوک می‌داند؛ «ساعات بی‌عشق، عزوبت است و طاعات بی‌دل کروبت است. آن را که سرمست نیست، دل در دست نیست و هر حسنه‌ای که دارد و تخم احسانی که کارد، خیالی بود از سراب و سکری بود بی‌شراب. لاجرم سالکی را عشقی باید بی‌غل و محبتی از ضمیر دل، واگرنه راه رود و به خانه نرسد»<ref>ر.ک: همان، ص88-92</ref>‏.