نمایش مبدأ برای اجتهاد و مذاهب اسلامی

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR37485J1.jpg
| عنوان =اجتهاد و مذاهب اسلامی
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران = 
[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن]] (نویسنده)

[[افتخارزاده، محمود]] (مترجم)

[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن]] (مترجم)
|زبان 
| زبان = فارسی 
| کد کنگره =‏BP۲۳۳/۵/آ۷الف۳
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = نشر حر
| مکان نشر =ايران - تهران
| سال نشر = 
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE37485AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =37485
| کتابخوان همراه نور =37485
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''اجتهاد و مذاهب اسلامی'''، ترجمه‌ای است از کتاب «[[توضيح الرشاد في تاريخ حصر الاجتهاد|تاريخ حصر الاجتهاد]]» [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ تهرانی]] (متوفی 1389ق)، که برگردان فارسی آن توسط آقایان [[افتخارزاده، محمود|محمود افتخارزاده]] و [[محمدی، علی|علی محمدی]] صورت گرفته است.

این کتاب درباره علت اختلاف مذاهب عامه در فروع احکام دین، پیدایش مذاهب چهارگانه اهل سنت، سبب گرایش به این مذاهب، علت انحصار آن در چهار مذهب، تاریخ انحصار مذاهب، علت اختلاف علمای شیعه در احکام فرعیه اسلامی و تاریخ پیدایش مذهب شیعه است که به درخواست یکی از علمای موصل به نام سید حسن اعرجی موصلی تألیف شده است<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص96</ref>.

کتاب با مقدمه [[افتخارزاده، محمود|محمود افتخارزاده]] آغاز شده که در آن اجتهاد در اصول و فروع دین، ضرورت اجتهاد، اجتهاد در مذهب تشیع توضیح داده شده و سپس مختصری از ویژگی‌های «تاريخ حصر الاجتهاد» ارائه شده است. در بخشی از این مقدمه، از کار ارزشمند انصاری شوشتری (به‌عنوان مقدمه‌نویس کتاب تاريخ حصر الاجتهاد) توسط مترجم تجلیل و از او بابت حذف برخی از پاورقی‌ها در موقع ترجمه عذرخواهی شده است<ref>ر.ک: مقدمه مترجم، ص15-22</ref>.

لازم به ذکر است که مقدمه کتاب توسط آقای [[محمدی، علی|علی محمدی]] و متن کتاب توسط [[افتخارزاده، محمود|محمود افتخارزاده]] از عربی به فارسی برگردانده شده است.

مترجم در این اثر از ترجمه تحت‌اللفظی و یا لفظ به لفظ پرهیز نموده و دست به ترجمه معنوی زده و سعی نموده ترجمه‌ای ساده و روان را ارائه نماید؛ به‌عنوان‌مثال در ابتدای کتاب چنین می‌خوانیم:

«قبل الدخول في البحث عن الأدوار التي مر بها الاجتهاد، من اللازم أن نبين ما هو المراد من الاجتهاد الذي نريد أن نستعرض أدواره، فنقول: الاجتهاد في اللغة مأخوذ من «الجهد» بالضم بمعنی الطاقة أو بالفتح بمعنی المشقة و يأتي بمعنی الطاقة أيضا. فالاجتهاد لغة هو: بذل السعة و الطاقة»<ref>ر.ک: تهرانی، آقابزرگ، ص11</ref>.

این پاراگراف چنین ترجمه شده است:

«سخن در مطلب مهم و تاریخی اجتهاد است. پیش از وارد شدن در اصل بحث، لازم است از مراحل تاریخی اجتهاد سخن گوییم و مقصود از اجتهادی را که درصدد بیان مراحل آن هستیم، روشن سازیم.

اجتهاد در لغت و اصطلاح:

الف)- معنای لغوی اجتهاد: اجتهاد در لغت یا از «جهد» به ضم جیم گرفته‌ شده که به معنای توانایی است و یا از «جهد» به فتح جیم گرفته شده که به معنای مشقت و رنج است و نیز به معنای توانایی هم آمده و به‌طور کلی اجتهاد در لغت عبارت است از: به‌کار گرفتن تمام قدرت و توانایی...»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص25</ref>.

در ابتدای کتاب تصاویری از عالمان شیعه و سنی از قبیل [[بروجردی، سید حسین|آیت‌الله بروجردی]]، [[شرف‌الدین، سید عبدالحسین|شرف‌الدین موسوی]] و شیخ [[محمد شلتوت]] و فتوای معروف او به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی آمده است.

مصادر تحقیق و فهرست محتویات در انتهای کتاب آمده است.