نمایش مبدأ برای إكسير العبادات في أسرار الشهادات

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR52281J1.jpg
| عنوان = إكسير العبادات في أسرار الشهادات
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[دربندی، آقا بن عابد]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره = /د4 الف7041 41 BP 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = العتبة الحسينية المقدسة. قسم الشؤون الفکریة و الثقافیة
| مکان نشر = عراق - کربلای معلی
| سال نشر = 1415ق - 1994م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE52281AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 3
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 52281
| کتابخوان همراه نور = 52281
| کد پدیدآور = 2435
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''إکسیر العبادات في أسرار الشهادات''' اثر آخوند [[دربندی، آقا بن عابد|ملا آقا بن عابد بن رمضان بن زاهد شیروانی دربندی حائری]]، معروف به [[دربندی، آقا بن عابد|فاضل دربندی]](متوفی 1285- 1286ق)، در بیان وقایع مربوط به امام حسین(ع) و حوادث روز عاشورا.

[[دربندی، آقا بن عابد|دربندی]]، به‌تفصیل به تشریح و تبیین حادثه عاشورا پرداخته است. او این اثر را در ۴۴ مجلس و دوازده مقدمه و یک خاتمه(که خاتمه نیز دارای سه مجلس است) نگاشته است. مدت نگارش این اثر، هجده ماه و تاریخ پایان نگارش آن، روز جمعه، پانزدهم ذیقعده سال ۱۲۷۲ قمری بوده است<ref>پیشوایی، مهدی، ج1، ص125</ref>.

کتاب دارای ویژگی‌هایی است که در این میان، سه ویژگی آن برجسته به نظر می‌رسد:
# تحلیلی بودن آن: مؤلف تنها به تدوین اخبار و توصیف وقایع نپرداخته است؛ بلکه به سبب آشنایی با حکمت و معقولات و داشتن ذهنی خلاق و نقاد، در مواردی به تحلیل گزارش‌ها و کیفیت جمع بین اخبار معارض نیز پرداخته است.
# ضعیف و خرافه‌آمیز بودن بسیاری از مطالب آن: وی افزون بر آنکه گزارش‌های نادر و دور از واقعیت و در مواردی، خرافه‌آمیز نقل کرده، دست به توجیه آن‌ها زده و دلایلی برای درستی آن‌ها، بیان کرده است.
# مفصل بودن آن: این کتاب تا عصر خود، مفصل‌ترین کتاب در تاریخ عاشورا بوده است و تا آن تاریخ، نگاشته‌ای به این تفصیل، فراهم نشده بود<ref>همان، ص125- 126</ref>.

سخن [[دربندی، آقا بن عابد|دربندی]] درباره چگونگی بهره‌گیری وی از کتابی که متعلق به یکی از روضه‌خوانان معاصر خود به نام سید جعفر بوده، در واقع بیانگر اساس سست و بی‌پایه او در نقل گزارش‌های مربوط به تاریخ عاشور است<ref>همان، ص126</ref>.

این اثر به سبب داشتن اخبار و گزارش‌های سست و بی‌اساس، از همان آغاز هدف نقد و خرده‌گیری معاصران نویسنده و اندیشمندان بعدی قرار گرفته است؛ چنان که حدیث‌شناسان و اندیشمندانی همانند [[نوری، حسین بن محمدتقی|محدث نوری]]، [[تنکابنی، محمد بن سلیمان|تنکابنی]]، [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ تهرانی]]، [[امین، سید محسن|سید محسن امین]] و [[مطهری، مرتضی|استاد مطهری]] بر این کتاب، ایرادهای بسیاری گرفته‌اند<ref>همان</ref>.

به گزارش آقابزرگ تهرانی، دربندی خود، این کتاب را از فصل «مقام وحدة الحسین» به بعد در سیزده باب(که هر باب شامل چند مجلس است) ترجمه و به نام [[ناصرالدین ‌شاه قاجار|ناصرالدین‌ شاه]]، سعادات ناصری نام‌گذاری کرد که بارها چاپ شده است. همچنین شخصی به نام میرزامحمد حسین بن علی‌اکبر این کتاب را به فارسی برگرداند و با عنوان «انوار السعادة في ترجمه اسرارالشهادة» در تبریز چاپ کرد. به سبب عربی‌بودن متن اسرار الشهادات و تفصیل آن، دربندی بعدها مقتلی مختصر و فارسی با نام «سرمایه ایمان و جواهر ایقان در ترجمه و شرح اسرارالشهادت» نوشت که این نیز چاپ شده است<ref>همان، ص127</ref>.

صرف‌نظر از اساس نادرست و غیرعلمی نویسنده، از کتابی با این گستردگی، باتوجه‌به سرعت در تألیف آن که گفته شده در هجده ماه نوشته شده است و باتوجه‌به امکانات اندک آن روزگار در شناسایی منابع معتبر، تا چه رسد به گزینش و استفاده از آن‌ها، نمی‌توان انتظار دقت و موشکافی علمی در گزینش صحیح و ارائه گزارش‌های معتبر در نقل حادثه عاشورا داشت<ref>همان</ref>.