نمایش مبدأ برای إتمام الدرایة لقراء النقایة

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR30878J1.jpg
| عنوان = إتمام الدرایة لقراء النقایة
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر]] (نويسنده)
[[عجوز، ابراهیم]] (محشی)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =/‎‏ع‎‏8‎‏س‎‏9 11/5 BP 
| موضوع =علوم اسلامی - مجموعه‌‏ها
|ناشر 
| ناشر = دار الکتب العلمية
| مکان نشر = لبنان - بیروت
| سال نشر = 1405ق - 1985م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE30878AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = -
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 30878
| کتابخوان همراه نور = 30878
| کد پدیدآور = 615
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''إتمام الدراية لقراء النقاية'''، اثر [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|جلال‌الدین عبدالرحمن سیوطی]] (متوفی 911ق)، کتابی آموزشی است که [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] آن را به شیوه کتاب «[[مفاتيح العلوم]]» [[خوارزمی، محمد بن احمد|محمد بن احمد بن یوسف خوارزمی]] (متوفی 783ق/997م) تألیف کرده است. این کتاب با تحقیق [[عجوز، ابراهیم|ابراهیم عجوز]]، به چاپ رسیده است.

این کتاب، خلاصه چهارده علم با نهایت ایجاز و اختصار است که در آن، عبارات و اقوال مردمان در کتاب‌های بزرگ، تلخیص شده است<ref>ر.ک: زهیربابا، محمد، ص125</ref>.

در مقایسه میان این کتاب و «[[مفاتيح العلوم]]»، باید به این نکته اشاره نمود که هر دو کتاب، جمع‌کننده و تلخیص‌کننده متون علوم عربی، دینی و دنیوی بشمار می‌آیند. [[خوارزمی، محمد بن احمد|خوارزمی]] کتابش، «[[مفاتيح العلوم]]» را به دو گفتار تقسیم کرده است: اول، ویژه علوم شرعی و علوم عربی مرتبط با آن، شامل: فقه، کلام و نحو و دوم، ویژه علوم غیر عربی (از یونانیان و دیگر ملل)، شامل: فلسفه، منطق، طب، ارتماطیقی، هندسه، ستاره‌شناسی. اما کتاب حاضر، شامل علوم زیر است: اصول دین، تفسیر، علم الحدیث، اصول فقه، علم فرائض، نحو، تصریف، خط، معانی، بیان، بدیع، تشریح، طب و تصوف<ref>ر.ک: همان</ref>.

[[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] می‌گوید: هر خواننده‌ای به این علوم نیازمند است و هر علم دینی بر آن متوقف می‌شود؛ زیرا برخی از آن، مانند اصول دین و تصوف، واجب عینی و برخی واجب کفایی است. واجب کفایی نیز یا ذاتی است، مانند تفسیر و حدیث و فرایض و یا علوم دیگر بدان محتاجند، مثل اصول و نحو و نیز علم طب که حفظ سلامتی را در بر دارد و برای انجام عبادات و معیشت، مورد نیاز است<ref>ر.ک: همان</ref>.

[[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] می‌گوید: تشریح بر علم طب، تقدم دارد؛ زیرا نسبت آن دو، مانند نسبت تصریف به نحو است؛ چراکه تشریح در مورد ذات بدن و ترکیب آن کاوش می‌کند، اما طب مربوط به امور عارض بر بدن است. ازآنجاکه طب برای معالجه امراض ظاهری و دنیوی است، شایسته است به دنبال آن، تصوف برای معالجه امراض باطنی و اخروی، به وجود آید<ref>ر.ک: همان، ص125-126</ref>.

[[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] در مبحث تشریح، اجسام بزرگ انسان و اعصاب، رگ‌ها، عضلات، شرایین، روده‌ها، مغز و چشم را به شرح نشسته است<ref>ر.ک: همان، ص126</ref>.