نمایش مبدأ برای أدب الحسين و حماسته

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR92582J1.jpg
| عنوان = أدب الحسين و حماسته
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[صابری همدانی، احمد]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره = 13 /ص2الف4 41/4 BP 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامي
| مکان نشر = ایران - قم
| سال نشر = 13سده
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE92582AUTOMATIONCODE
| چاپ = 2
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 92582
| کتابخوان همراه نور = 92582
| کد پدیدآور = 7962
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''ادب الحسین و حماسته'''، تألیف [[صابری همدانی، احمد|احمد صابری همدانی]] (1302-1396ش)، فقیه و نویسنده ایرانی است. این اثر مشتمل بر دیوان اشعار منسوب به [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] و نیز مجموعه‌ای از کلمات، خطبه‌ها و مکتوبات دیگری در موضوع حماسه و شجاعت و حریت است.

نویسنده در ابتدای کلام، از سفر خود به استانبول (قسطنطنیه قدیم) و اقامت هفت ساله خود در این شهر سخن گفته است. وی در این شهر با کتابخانه بزرگی که مملو از آثار نفیس و ذخائر دینی و ادبی خطی و چاپی قدیم و جدید بوده مأنوس بوده است. او از این آثار با تعبیر «جواهراتی فراموش شده» یاد کرده و به دلایل این متروک ماندن اشاره کرده است.از جمله این آثار دو نسخه خطی از دیوان منسوب به [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] بوده که [[صابری همدانی، احمد|صابری همدانی]] نسخه اول را استنساخ و به اختلاف دو نسخه اشاره می‌کند. او پس از بازگشت به ایران به تحقیق از دیوان مذکور می‌پردازد و آنچه می‌یابد اشاره به دیوان امام سجاد(ع) مطبوع در بمبئی است و حال آنکه هیچ اثری از انتساب این دیوان و حتی بیتی از آن به [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] نیست؛ لذا با اعتماد بر دو نسخه مذکور آن را منتسب به [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] می‌داند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص7-10</ref>‏

نویسنده توضیح این نکته را نیز لازم دانسته که مردم بویژه ابرار و احرار عالم، اشعار فراوانی از [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] را به جهت فصاحت و شیرینی آن حفظ کرده و به آن احتجاج می‌کنند. ارباب فضل و علم و ادب به کتابت اشعار و حفظ آثار آنحضرت – اعم از نظم و نثر- اهتمام دارند. متأسفانه مجموعه اشعار آنحضرت در یک دیوان به دست ما نرسیده است و در آثار و دیوان‌های شیعیان پراکنده است و اطلاع بر همه آنها با وجود احتیاج فراوان به آنها و مضامین‌شان، دشوار است. [[صابری همدانی، احمد|صابری همدانی]] آنچه از این اشعار و تمثلات و رجزهایی را که در منابع یافته گردآورده و به دیوان مذکور افزوده است. همچنین برخی سخنان، نامه‌ها و خطبه‌هایی که حریت، شجاعت و شهامت از آنها استشمام می‌شود را در این اثر ارائه کرده است<ref>ر.ک: همان، ص10-12</ref>‏

کتاب با اشعاری از آنحضرت در مناجات با خدا و توکل بر او، زهد، موعظه و نصیحت و مانند آن آغاز شده است. متن دیوان منسوب به [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] از صفحه 47کتاب آغاز و تا صفحه 55 ادامه یافته است. شیوه ارائه اشعار به ترتیب قوافی و حروف الفباست.

در ابیاتی از دیوان، [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] از انسان با تجربه ابراز شگفتی می‌کند که چرا باز هم دچار غفلت شده و خود را از شر رسوایی و گناه خلاص نمی‌کند:
«عجبت لذی التجارب کیف یسهو/ و یتلو اللهو بعد الاحتناک»
«و مرتهن الفضائح و الخطایا/یقصر فی اجتهاد للفکاک»<ref>ر.ک: همان، ص53</ref>‏

پس از آن همانگونه که ذکر شده کلمات، خطبه‌های و نامه‌های امام(ع) از دیگر منابع گردآوری شده است. آنگونه که نویسنده نوشته هدف ارائه همه مطالبی که از امام شهید(ع) نقل شده نبوده است؛ بلکه هدف نقل مطالب مناسب با کتاب از حماسه و شجاعت و مسئولیت اسلامی اجتماعی و انکار شدید ظالمان و افکار و سیاست ظالمانه و تنویر افکار ملت در اصلاح جامعه اسلامی بوده است<ref>ر.ک: همان، ص56</ref>‏

در انتهای کتاب تحت عنوان «خطبه‌های اهل‌بیت [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] و اشعار ایشان»، خطبه حضرت زینب(س) و [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد]] در کوفه و شام و خطب فاطمه صغری و ام کلثوم ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص176-194</ref>‏ پس از آن، ذیل «در حماسه اصحاب [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]]» اشعار و رجزهای یاران وفادار آنحضرت مانند مسلم بن عقیل، حر بن یزید ریاحی و وهب بن عبدالله کلبی ذکر شده است.<ref>ر.ک: همان، ص198-201</ref>‏