نمایش مبدأ برای آزادی و استبداد

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR122502J1.jpg
| عنوان = آزادی و استبداد
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[طالقانی، محمود]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =  4آ2ط 230/14 BP 
| موضوع =آزادی (اسلام) - استبداد
|ناشر 
| ناشر = ناس
| مکان نشر = ایران - تهران
| سال نشر = 13سده
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE122502AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 122502
| کتابخوان همراه نور = 122502
| کد پدیدآور = 2947
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''آزادی و استبداد'''، مشتمل بر دو سخنرانی [[طالقانی، سید محمود|آیت‌الله سید محمود طالقانی]] (1298-1358ش) است که در شب‌های 21 و 23 ماه رمضان 1399 ایراد شده است.

در این کتاب، مجاهد بزرگ و مفسر کبیر قرآن، [[طالقانی، سید محمود|آیت‌الله سید محمود طالقانی]] دو سؤال اساسی عصر ما – و همه قرون و اعصار - را مطرح می‌کند. آزادی و استبداد، آزادی چیست و انسان تا چه حد آزاد است؟ استبداد چیست؟ مستبد کیست؟ استبداد چگونه در جامعه سر برمی‌آورد و رشد می‌کند؟ مستبدین چگونه بر جامعه حاکم می‌شوند؟ و... برای یافتن پاسخ این پرسش‌ها، نویسنده کتاب مثل همیشه به سراغ قرآن می‌رود و در این کتاب همیشه زنده تاریخ، پاسخ سؤالات خود را می‌یابد<ref>ر.ک: یادداشت ناشر، ص3</ref>‏.

سخنرانی اول با ذکر آیات 204-206 سوره بقره آغاز شده است. این آیات در اواسط سوره بقره بعد از آیات حج آمده است. در این آیات، دو گروه از مردم را به مؤمنین تذکر می‌دهد. این دو عنصر در مقابل یکدیگرند. یک عنصر خودخواه و مستبد و یکی انسان الهی. در کتاب‌های اجتماعی و روانی بسیار بحث شده است که عنصر مستبد چگونه عنصری است و از چه راه – یک فرد یا یک گروه - می‌تواند بر مردمی و ملتی حاکم مطلق شود<ref>ر.ک: متن کتاب، ص4-6</ref>‏.

[[طالقانی، سید محمود|آیت‌الله طالقانی]] معتقد است که اگر محیط سلم و محیط آزادی را قدردانی نکردیم و آن را محیط عقده‌گشایی، محیط عناد و به‌هم‌ریختگی و موضع‌گیری  قرار دادیم، همان طوری‌ که قرآن در این آیات اشاره می‌کند، نتیجه‌اش پیدا شدن مستبدین است؛ همان طور که در تاریخ گذشته ما و در تمام ادوار تاریخی دیگر بوده است، رحم به صغیر و کبیر نخواهند کرد<ref>ر.ک: همان، ص9-10</ref>‏.

در جلسه دوم سخنرانی، نویسنده با نقد قوانین حاکم بر دنیای امروز مدعی آزادی و دموکراسی می‌گوید: «پس ناچار قوانینی که در دنیای حتی مدعی آزادی تدوین می‌شود، به نفع یک گروه، یک دسته، یک حزب و تحمیل بر اکثریت مردم است. این هم یک نوع عبودیت است. اسلام که می‌گوید خدا را عبادت کنید، قانون خدا را بپذیرید، یعنی از هر عبودیتی آزاد باشید»<ref>ر.ک: همان، ص45</ref>‏.

نویسنده با اشاره به عبارات وصیت‌نامه [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] می‌نویسد: «همه این وصیت‌ها برای ایجاد محیط سالم و محیط پاک است تا اختناق و استبداد و سلب آزادی پیش نیاید»<ref>ر.ک: همان، ص70</ref>‏.