نمایش مبدأ برای المنتخب من كنايات الأدباء و إشارات البلغاء

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR76662J1.jpg
| عنوان = المنتخب من كنايات الأدباء و إشارات البلغاء
| عنوان‌های دیگر = کتاب الکنایة و التعریض
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[جرجانی، احمد بن محمد]] (نويسنده)
[[ثعالبی، عبدالملک بن محمد ]] (نویسنده)
[[نعسانی حلبی، محمد]] (مصحح)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =  /ج۴م۸ 2033 PJA 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = مطبعة السعادة
| مکان نشر = مصر
| سال نشر = 1326ق - 1908م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE76662AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 76662
| کتابخوان همراه نور = 76662
| کد پدیدآور = 9492
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''المنتخب من کنايات الأدباء وإشارات البلغاء''' اثر [[جرجانی، احمد بن محمد|قاضی ابوالعباس احمد بن محمد جرجانی ثقفی]] (متوفی 482ق)، کتابی است که در آن، منتخبی از کنایات و اشارات ادبا و بلغا معروف عرب، گردآمده و همراه با «الکناية والتعريض» [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد|ابومنصور عبدالملک بن محمد ثعالبی]]  (350-429ق)، منتشر شده است.

==المنتخب من کنايات الأدباء وإشارات البلغاء==
کتاب با مقدمه‌ای از محقق در اشاره به اهمیت ادبیات و جایگاه صناعاتی همچون کنایات و اشارات در آن، آغاز<ref>مقدمه محقق، ص2- 5</ref> و مطالب در بیست و چهار باب، تنظیم شده است.

فصل نخست، به کنایات وارد شده در قرآن و آثار، اختصاص یافته است که از جمله آنها، کنایه‌ای است که در آیه 75 سوره مائده: «مَا الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَأُمُّهُ صِدِّيقَةٌ ۖ كَانَا يَأْكُلَانِ الطَّعَامَ» (مسیح پسر مریم پیغمبری بیش نبود که پیش از او پیغمبرانی آمده‌اند و مادرش هم زنی راستگو و با ایمان بود و هر دو (به حکم بشریت) غذا تناول می‌کردند) وجود دارد. نویسنده، در این آیه، خوردن غذا را استعاره از مدفوع و ادرار دانسته زیرا از آن ناشی می‌شود و در تأیید آن به این امر استدلال نموده که عرب گاهی چیزی را به اسم معلول می‌نامد، مانند آنکه به گیاه، شبنم می‌گویند زیرا از آن تولید می‌شود<ref>متن کتاب، ص6</ref>.

در فصل دوم، استعارات و کنایات مربوط به زنا و آنچه مربوط به آن است، آمده است. در یکی از این کنایات، چنین آمده است: «فلانة لا ترد يد لامس» (فلانی دست هیچ لمس‌کننده‌ای را رد نمی‌کند) که این اصطلاح، کنایه از زنی است که با اختیار زنا می‌دهد<ref> همان، ص9</ref>. در فصل سوم، کنایاتی ذکر شده است که برای امور مرتبط با جماع و آمیزش و قوت و ضعف در آن استفاده می‌شود<ref>همان، ص16</ref>.

از دیگر موضوعات کتاب که به ذکر معروف‌ترین کنایات و استعارات عرب درباره آنها پرداخته شده، می‌توان به اموری همچون لواط، سحق، قیادت، مرگ، قتل و... اشاره نمود.

==الکناية والتعريض==
کتاب ثعالبی نیز حجم کمی داشته؛ اما در موضوع موردبحث خود، دارای اهمیت و ارزش بالایی بوده و شامل اصطلاحات و کنایاتی است که ذکر و تصریح به آنها نکوهیده، انتشار صریح آنها زشت و ذکر آنها شرم‌آور بوده و یا جزو خرافات تلقی می‌شوند؛ اما سعی شده است در قالب کنایات و استعارات، همان معانی با کلمات قابل‌قبول و پسندیده‌ای که مقصود را بیان کرده، زشتی را اصلاح نموده و متناسب اهل فضیلت است، بیان شود. ثعالبی مطالب این کتاب را در هفت باب تنظیم و در اختیار خواننده قرار داده است، به‌گونه‌ای که هر باب، خود متضمن چندین فصل است. در باب نخست، در پنج فصل، کنایات مربوط به زنان و آنچه مناسب شئون و احوالات ایشان است، بیان شده است. در باب دوم، در پنج فصل، امور مربوط اوصاف و احوال نوجوانان و غلمان ذکر گردیده و باب سوم در چهار فصل، کنایات مربوط به طعام و مکان تهیه آن، ذکر شده است. در سایر ابواب نیز به موضوعاتی همچون زشتی‌ها و ناتوانی‌ها، بیماری، موی سپید و مرگ و... پرداخته شده است<ref>مقدمه کتاب دوم، ص154-153</ref>.

==پانویس==
<references />

==منابع مقاله==
مقدمه و متن کتاب.


==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]]
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]]
[[رده:زبان و ادبیات عربی]]
[[ar:المنتخب من كنايات الأدباء وإشارات البلغاء]]
[[رده:مقالات بازبینی شده2 شهریور 1404]]
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ شهریور 1404 توسط عباس مکرمی]]
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ شهریور 1404 توسط فریدون سبحانی]]