نمایش مبدأ برای ادله اثبات دعاوی کيفری

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR27883J1.jpg
| عنوان = ادله اثبات دعاوی کيفری
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[پژوهشگران دانشگاه علوم اسلامی رضوی]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =   ‎‏/‎‏الف‎‏4 1780 KMH 
| موضوع =ادله اثبات دعوی (فقه) - قانون کیفری - ایران
|ناشر 
| ناشر = دانشگاه علوم اسلامی رضوی
| مکان نشر = ایران - مشهد مقدس
| سال نشر = 1382ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE27883AUTOMATIONCODE
| چاپ = 4
| شابک = 978-964-7673-43-3
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 27883
| کتابخوان همراه نور = 27883
| کد پدیدآور = 288
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''ادله اثبات دعاوی کیفری'''، تألیف [[گروه پژوهشی حقوق دانشگاه علوم اسلامی رضوی]] است. این کتاب به موضوع شناخت و تبیین ادله و ابزارهای اثبات جرم در دعاوی کیفری، از جمله اقرار، شهادت، علم قاضی و قسامه می‌پردازد و شرایط و ضوابط شرعی و قانونی هریک را با جزئیات کامل شرح می‌دهد.

==انگیزه نگارش==
ناشران و مؤلفان این اثر، با اذعان به دشواری و اهمیت مسئولیت «اجتهاد و قضا» (تلاش برای استخراج احکام از منابع اسلامی و کاربرد آن در حل اختلافات مردم)، بیان می‌کنند که تلاش برای تبیین شرایط دادرسی، خصوصاً در زمینه ادله اثبات دعوی، ضروری است. این کتاب به‌منظور شفاف‌سازی مفاهیم و قواعد مربوط به ادله، جلوگیری از ظلم و تحقق عدالت و تسهیل کار پژوهشگران و قضات نگاشته شده است<ref>ر.ک: سخن ناشر، ص17-18</ref>.

==اهمیت کتاب==
این اثر به دلایل متعددی از اهمیت بالایی برخوردار است:
# رفع ابهام و تبیین دقیق قواعد: کتاب به دنبال تبیین دقیق قواعد و شرایط ادله اثبات دعوی است تا از هرگونه ابهام و سوء تفسیر در مسائل قضایی جلوگیری کند.
# تحقق عدالت و انصاف: هدف اصلی این تألیف، کمک به اجرای عدالت و انصاف در جامعه از طریق ارائه یک چارچوب مستحکم برای اثبات دعاوی است.
# جامعیت در بررسی ادله: کتاب به‌صورت جامع و تفصیلی به انواع مهم ادله اثبات دعوی کیفری می‌پردازد و آن‌ها را از منظر فقه شیعه و قوانین حقوقی معاصر مورد بررسی قرار می‌دهد.

==سبک نگارش==
# علمی و پژوهشی: با توجه به اینکه این اثر توسط «گروه پژوهشی حقوق» تألیف شده، از روش‌شناسی دقیق علمی و رویکرد پژوهشی برخوردار است.
# مستند و ارجاع‌دهنده: مطالب به‌طور گسترده به منابع فقهی (قرآن، روایات، اقوال فقها) و قوانین حقوقی (قانون مدنی، قانون مجازات اسلامی) ارجاع داده شده است.
# تحلیلی و تفصیلی: مفاهیم به‌صورت جزیی و با عمق بالا تحلیل می‌شود؛ برای مثال، هر نوع از ادله به شرایط، انواع و آثار خود تقسیم می‌گردد.
# مقارنه‌ای (تطبیقی): در بخش‌هایی از کتاب، مفاهیم حقوقی بین فقه شیعه و حقوق موضوعه (مانند قوانین ایران) مقایسه شده‌ تا تفاوت‌ها و اشتراکات مشخص گردد.
# نظم و انسجام منطقی: ساختار کتاب از یک ترتیب منطقی پیروی می‌کند؛ با فصول و مباحث فرعی مشخص که خواننده را در درک مطالب یاری می‌دهد.

==ساختار و محتوا==
کتاب، مشتمل است بر یک مقدمه از ناشر و شش بخش اصلی که هرکدام مقاله‌ای مستقل از نویسنده‌ای خاص با موضوعی ویژه است.

* شرایط استماع دعوی (سید احمد سجادی‌نژاد): این بخش، با توضیح مفهوم «شرط» و «دعوی» آغاز می‌شود و سپس به تفصیل شرایطی که برای شنیدن و رسیدگی به یک دعوی لازم است، می‌پردازد. این شرایط شامل اهلیت خواهان (مدعی) از جمله عاقل، بالغ و رشید بودن است. همچنین، به شرایط مربوط به خوانده (مدعی‌علیه) و خود موضوع دعوی (مدعی‌به) و شرایط استماع دعوی و... می‌پردازد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص19-62</ref>.

کلیات ادله اثبات دعوى در حقوق و فقه شیعه (صادق باقری): این بخش، به تعریف «دلیل» در لغت و اصطلاح می‌پردازد. سپس تحول تاریخی ادله اثبات دعوی را بررسی می‌کند؛ از جمله آزمون‌های الهی (مانند "آزمایش آتش" یا "آزمایش آب") که در گذشته برای اثبات جرم به‌کار می‌رفته‌اند و سپس کنار گذاشته شدند. در ادامه، سیستم‌های رایج اثبات دعوی (مانند سیستم ادله قانونی و سیستم وجدان قاضی) معرفی و مقایسه می‌شود و تفاوت‌های این سیستم‌ها در تعیین ارزش و اعتبار ادله تشریح می‌گردد. در نهایت، به اشتراکات و تمایزات ادله اثبات دعوی در حقوق مدنی و کیفری و همچنین در فقه شیعه و حقوق موضوعه پرداخته می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص63-89</ref>.

اقرار (صادق باقری، سید حسین حسینی و مهدی علیزاده): این بخش، به یکی از مهم‌ترین ادله اثبات، یعنی «اقرار» می‌پردازد. در این قسمت، مفهوم لغوی و اصطلاحی اقرار توضیح داده شده و سپس به انواع اقرار (شفاهی و غیر شفاهی، درون دادگاه و خارج از دادگاه) و شرایط صحت آن (مانند بلوغ، عقل، اختیار) در فقه و قانون مدنی پرداخته می‌شود. همچنین، تعداد اقرار مورد نیاز در جرائم مختلف (مانند قتل) و حکم اقرار با شرط و اقرار پس از انکار مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد<ref>ر.ک: همان، ص91-128</ref>.

شهادت (غلام‌حیدر علامه): این بخش، با تعریف شهادت در ابعاد لغوی و اصطلاحی آغاز می‌شود. سپس به شرایط پذیرش شهادت، مانند بلوغ، عقل، ایمان، عدالت و عدم وجود تهمت می‌پردازد و هریک از این شرایط را با جزئیات توضیح می‌دهد. همچنین، این بخش به مباحثی چون شهادت کافر و مسلمان، تعداد شهود لازم برای انواع مختلف دعاوی (مانند زنا، قتل، سرقت، وصیت) و نحوه تحمل و ادای شهادت می‌پردازد. در ادامه، به مفهوم شهادت کذب و آثار آن اشاره شده و جایگاه گواهی مطلعان و نظریه کارشناسی در اثبات دعوی بررسی می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص129-216</ref>.

علم قاضی از دیدگاه فقیهان امامی (علی‌اصغر صائمی): این قسمت، به بررسی نقش و جایگاه علم قاضی به‌عنوان یکی از ادله اثبات دعوی می‌پردازد. دیدگاه‌های مختلف فقها در مورد اعتبار علم قاضی و شرایط و محدودیت‌های آن مورد بحث قرار می‌گیرد. همچنین، چگونگی کسب علم برای قاضی و راه‌های جمع‌آوری اطلاعات و ادله‌ای که منجر به یقین قاضی می‌شود، تبیین می‌گردد<ref>ر.ک: همان، ص217-274</ref>.

قسامه (یعقوب خاوری): این بخش، به یکی از ادله خاص در فقه اسلامی می‌پردازد که در برخی از دعاوی کیفری، به‌ویژه در موارد قتل و جراحات، کاربرد دارد. در این قسمت، تعریف، شرایط و انواع قسامه توضیح داده شده و نحوه اجرای آن و تعداد سوگندهای لازم (در موارد قتل عمد و غیر عمد و جراحات) تشریح می‌گردد<ref>ر.ک: همان، ص275-326</ref>.

==پانویس==
<references />

==منابع مقاله==
سخن ناشر و متن کتاب.


==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ شهریور 1404 توسط عباس مکرمی]]
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ شهریور 1404 توسط محسن عزیزی]]